- Κάτσε κάτω ἀπὸ τὴν μπάρα !
Ὅλοι ἐνθυμούμαστε τὸν χρυσὸ Ὀλυμπιονίκη μας Πύρρο Δήμα (ἀπὸ τὴν Χειμάρρα τῆς Βορείου Ἠπείρου), ὁ ὁποῖος ἐπανειλημμένως δόξασε τὴν Πατρίδα μας στὸ ἄθλημα τῆς ἄρσεως βαρῶν, ἐκπροσωπώντας την στὴν κορυφαία ἀθλητικὴ διοργάνωση σὲ παγκόσμιο ἐπίπεδο, τοὺς Ὀλυμπιακοὺς Ἀγῶνες, καὶ χαρίζοντάς της οἰκουμενικὴ καταξίωση μὲ τὶς νίκες του ἐπὶ ὅλων τῶν ἀντιπάλων, κορυφαίων, ὁπωσδήποτε, καὶ αὐτῶν παγκόσμιων πρωταθλητῶν τῆς ἄρσεως βαρῶν.
Καθὼς τότε ὅλος ὁ Ἑλληνισμὸς μὲ συγκρατημένη ἀνάσα παρακολουθοῦσε τὶς τιτάνιες ἀγωνιστικὲς προσπάθειες τοῦ ἄτλαντα πρωταθλητῆ μας, τὴν ὥρα ποὺ ἐκεῖνος σὲ πρώτη φάση εἶχε πιάσει τὴν μπάρα καὶ τὴν εἶχε φέρει στὸ ὕψος τοῦ στήθους του, τὴ στιγμὴ ἐκείνη ἀκουγόταν στεντόρεια ἡ φωνὴ τοῦ καταξιωμένου προπονητῆ του νὰ τὸν παροτρύνει ἐπιτακτικὰ μὲ τὰ λόγια ποὺ προαναφέραμε :
- Κάτσε κάτω ἀπὸ τὴν μπάρα !
Τὶ σήμαιναν αὐτὰ τὰ λόγια ;
Τώρα ποὺ θὰ τινάξεις ἐλαφρὰ τοὺς ὤμους σου πρὸς τὰ πάνω γιὰ νὰ ἀνασηκωθεῖ κάπως τὸ βάρος, μὲ ἀστραπιαία κίνηση λύγισε τὰ γόνατά σου, ὥστε νὰ τεντωθοῦν τὰ χέρια, νὰ στυλωθοῦν οἱ ἀγκῶνες, καὶ ὅλο τὸ βάρος νὰ πέσει στὰ πόδια. Καὶ ἔπειτα, μένοντας κάτω ἀπὸ τὸ βάρος, μὲ ἀργὴ κοπιώδη κίνηση θὰ μπορέσεις νὰ σηκωθεῖς ἐπάνω. Πρέπει, ὅμως, γιὰ νὰ σηκώσεις τὴν μπάρα, νὰ καθίσεις κάτω ἀπὸ αὐτήν.
Κάθισε, λοιπόν, ἀπὸ κάτω. Μεῖνε “ὑπό”. Δηλαδή ;
Πρόκεται γιὰ τὸ ἴδιο ποὺ ἰσχύει καὶ στὸν πνευματικὸ ἀγῶνα τοῦ κάθε χριστιανοῦ · ἀγῶνα “ἄρσεως βαρῶν”. Τῶν βαρῶν, ποὺ ἐναποθέτει στοὺς ὤμους μας μὲ τὴν στοργική του Πρόνοια καὶ ἀγάπη ὁ μέγας ἀγωνοθέτης καὶ ἀθλοθέτης Χριστός. Τοῦ βάρους τοῦ σταυροῦ, ποὺ πρέπει ὁ καθένας μας νὰ σηκώσει, προκειμένου νὰ Τὸν ἀκολουθήσει. Βάρος πειρασμῶν καὶ θλίψεων ποικίλων, καθὼς “διὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ” (Πράξ. ιδ΄22). Κάτω ἀπὸ αὐτὸ τὸ βάρος τῶν θλίψεων καὶ πειρασμῶν καὶ δοκιμασιῶν ὁ χριστιανὸς ὀφείλει καρτερικὰ νὰ μένει. Νὰ μένει κάτω, “ὑπὸ”. Δηλαδὴ νὰ ὑπό-μένει, νὰ ἔχει ὑπομονή.
Αὐτὸ σημαίνει ὑπομονή : τὸ νὰ μένεις καρτερικὰ ἀπὸ κάτω.
Δὲν εἶναι, ὁπωσδήποτε, εὔκολο. Εἶναι, ὅμως, σωτήριο. Διότι, ἄν ὑποθέσουμε, ὅτι δὲν δέχεσαι νὰ συνεχίσεις νὰ εἶσαι ἀπὸ κάτω, ἀλλὰ θέλεις νὰ ἀποσείσεις τὸ βάρος ποὺ εἶναι ἀπὸ πάνω σου, τότε τί θὰ συμβεῖ ;
Ὅ,τι καὶ στὸν ἀθλητὴ τῆς ἄρσεως βαρῶν, ποὺ θὰ ἀγανακτήσει μὲ τὸ βάρος ποὺ πρέπει νὰ σηκώσει καὶ θὰ θελήσει νὰ τὸ ἀποσείσει ἀπὸ πάνω του. Ἁπλούστατα, δὲν θὰ ὁλοκληρώσει τὴν προσπάθειά του · θὰ ἀφήσει στὰ μισὰ τὸν ἀγῶνα, ὁπότε καὶ δὲν θὰ στεφανωθεῖ.
Ὑπάρχει καὶ ἄλλος, μεγαλύτερος κίνδυνος : νὰ πέσει τὸ βάρος ἐπάνω του, στοὺς ὤμους του, καὶ νὰ τὸν συντρίψει...
Στὸν πνευματικό ἀγῶνα, κάθε θλίψη καὶ δοκιμασία, ποὺ δὲν ἀντιμετωπίζεται μὲ ὑπομονή, μπορεῖ νὰ συντρίψει τὸν ἄνθρωπο.
Ὁ ἀββὰς Δωρόθεος, ἔμπειρος ἀγωνιστὴς τοῦ πνεύματος, στὰ “Ἀσκητικὰ Ἔργα” του, δίνει μία ἄλλη, πολὺ ὡραία, εἰκόνα, ποὺ ἀφορᾶ στὸν πνευματικὸ ἀγῶνα ὅλων τῶν χριστιανῶν : τὴν εἰκόνα τῶν κολυμβητῶν. Λέγει χαρακτηριστικά :
“Πολλοὶ ἄνθρωποι γιὰ πολλοὺς λόγους κολυμποῦν στὴ θάλασσα. Μερικοὶ ἀπ’ αὐτοὺς ξέρουν, πραγματικά, καλὸ κολύμπι, καὶ ὅταν ἔρχεται καταπάνω τους τὸ κῦμα, σκύβουν καὶ λουφάζουν ἀπὸ κάτω του μέχρι νὰ περάσει. Ἔτσι ἐξακολουθοῦν νὰ κολυμποῦν ἀκίνδυνα. Ἄν, ὅμως, θελήσουν ν’ ἀντισταθοῦν, τὸ κῦμα τοὺς ἐκσφενδωνίζει πολὺ μακριά. Πάλι, μόλις ἀρχίσουν νὰ κολυμποῦν, ἔρχεται καταπάνω τους ἄλλο κῦμα. Ἄν, πάλι, ἀντισταθοῦν, πάλι τὸ κῦμα θὰ τοὺς σπρώξει καὶ θὰ τοὺς πετάξει ἔξω, καὶ τὸ μόνο ποὺ κατορθώνουν εἶναι νὰ συντρίβονται, χωρὶς καθόλου νὰ προχωροῦν. Ἄν, ὅμως, ὅπως εἶπα, σκύψουν καὶ ταπεινωθοῦν κάτω ἀπὸ τὸ κῦμα, αὐτὸ περνάει χωρὶς νὰ τοὺς κάνει κακό. (...) “Οὕτως καὶ ἐπὶ τῶν πειρασμῶν”. Τὸ ἴδιο καὶ μὲ τοὺς πειρασμούς. “Ἐὰν τις βαστάσῃ τὸν πειρασμὸν μεθ’ ὑπομονῆς καὶ ταπεινώσεως, παρέρχεται αὐτὸν ἀβλαβῶς · ἐὰν δὲ μένῃ θλιβόμενος, ταρασσόμενος, αἰτιώμενος ἕκαστον (= κατηγορῶντας τὸν καθένα ὡς αἴτιο τοῦ κακοῦ ποὺ τοῦ συμβαίνει), ἑαυτὸν κολάζει (=τὸν ἑαυτό του τιμωρεῖ) βαρύνων καθ’ ἑαυτοῦ τὸν πειρασμόν, καὶ ἐκ τούτου οὐκ ὠφελεῖται, ἀλλὰ καὶ βλάπτεται”” (Ἀββᾶ Δωροθέου, Ἔργα ἀσκητικά, ΙΓ΄Διδασκαλία, ἐκδ. “Ἑτοιμασία”, Ἱ. Μ. Τιμίου Προδρόμου Καρέα, Καρέας 2000, σελ. 312-313).
Ἡ ἁγία ὑπομονή ! Μὲ πόσες ἀρετὲς δὲν εἶνα συνδεδεμένη... Πρωτίστως μὲ τὴν ταπείνωση - αὐτὸ οὐσιαστικὰ σημαίνει τὸ νὰ μένεις καρτερικὰ ἀπὸ κάτω - ἔπειτα μὲ τὴν πίστη καὶ τὴν ὑπακοὴ στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ · ὅτι, δηλαδή, γιὰ νὰ τὸ ἐπιτρέψει ὁ Θεός, κάτι καλὸ ὁπωσδήποτε θὰ προέλθει. Ἐπιπλέον μὲ τὴν προσευχή, ὅπου καταφεύγει ὁ πιστὸς προκειμένου νὰ πάρει δύναμη γιὰ νὰ συνεχίσει νὰ ὑπομένει, καὶ ἐπίσης μὲ τὴν αὐτογνωσία καὶ τὴ μετάνοια, καθὼς μέσα στὴν ὑπομονὴ ὁ ἄνθρωπος ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὴν ἀλαζονεία καὶ ματαιοδοξία, βλέπει τὸν ἑαυτό του στὶς πραγματικές του διαστάσεις καὶ μετανοεῖ.
Ὁ θεῖος Ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρει καὶ ἄλλες σπουδαιότατες ἀρετές - ἔπαθλα ἀκριβὰ ποὺ κοσμοῦν ὅσους καρτερικῶς ὑπομένουν τὶς θλίψεις καὶ δοκιμασίες : “Ἡ θλῖψις”, λέγει, “ὑπομονὴν κατεργάζεται (= παράγει), ἡ δὲ ὑπομονὴ δοκιμὴν (= σταθερότητα, γνησιότητα, δοκιμασμένη ἀρετή), ἡ δὲ δοκιμή, ἐλπίδα, ἡ δὲ ἐλπὶς οὐ καταισχύνει” (= δὲν ντροπιάζει καὶ δὲν διαψεύδει αὐτὸν ποὺ τὴν ἔχει), διότι ἡ ἀγάπη ποὺ ἔδειξε σὲ μᾶς ὀ Θεός, στὸν ὁποῖο ἐλπίζουμε, ἐκχύθηκε καὶ πλημμύρισε τὶς καρδιές μας μὲ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, ποὺ μᾶς δόθηκε ὡς ἀρραβώνας τῆς ἐλπίδας μας. (Ρωμ. Ε΄3-5). Γενναιότητα, ἐλπίδα, αἴσθηση τῆς στοργῆς καὶ ἀγάπης τοῦ Θεοῦ στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου, παρουσία Ἁγίου Πνεύματος ἐντός του !
Ποιὰ μεγαλύτερα στεφάνια μπορεῖ νὰ προσδοκήσει ὁ ἀθλητὴς τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἀθλητὴς τῆς ὑπομονῆς ;
Ἀλλὰ καὶ τὶ στεφάνια τοῦ πλέκει ἡ Ἁγία ὑπομονὴ στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ! “Αἰώνιον βάρος δόξης” (Β΄ Κορ. Δ΄ 17). Τὸ μικρὸ αὐτὸ βάρος ποὺ σήκωσε ἐδῶ, στὴν πρόσκαιρη, ψεύτικη ζωή, “βάρος δόξης” τοῦ ἑτοιμάζει, καὶ μάλιστα “αἰώνιον”, χωρὶς ποτὲ τελειωμό. Ἀσύλληπτα πράγματα...
Ἄς μάθουμε, λοιπόν, νὰ μένουμε ἀπὸ κάτω · νὰ ὑπο-μένουμε. Ἔτσι θὰ σωθοῦμε : μὲ τὴ μέχρι τέλους ὑπομονή. Αὐτὸ μᾶς διαβεβαίωσε ὁ φιλάνθρωπος Κύριος : “Ὁ δὲ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται” (Ματθ. κδ΄ 13).
(Ὀρθόδοξο Χριστιανικὸ Περιοδικὸ “Ο ΣΩΤΗΡ”, ἀριθμ. φύλλου 2283, σελ. 135,136)