Ἅγιος Γρηγόριος Θεολόγος: Τό θαῦμα στό Δελβινάκι.

ΠΟΛΙΟΥΧΟΙ ΑΓΙΟΙ

Ἅγιος Γρηγόριος Θεολόγος

Τό θαῦμα στό Δελβινάκι

            Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος (328-391μ.Χ) μᾶς εἶναι γνωστός ὡς ἕνας ἀπό τούς τρεῖς Ἱεράρχες* τούς προστάτες τῆς παιδείας. Ἐπιπλέον εἶναι ἕνας ἀπό τούς τρεῖς μόνο Ἁγίους στούς ὁποίους ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἀπονείμει τόν τίτλο «θεολόγος»**  διότι μέ τίς θεολογικές ὁμιλίες του ἀπέκρουσε τούς αἱρετικούς τῆς ἐποχῆς του καί συνέβαλε οὐσιαστικά στήν διατύπωση τῶν ὀρθοδόξων δογμάτων, δηλαδή τῶν ἀληθειῶν τῆς πίστεώς μας.

Ἔχουν γραφεῖ πολλά γιά τήν ζωή τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ θεολόγου, τήν θεολογική προσφορά του καί τά ἐκλεκτά του συγγράμματα, καθώς ἐπίσης καί γιά τήν ἁγνή καί ὑποδειγματική φιλία του μέ τόν Μέγα Βασίλειο. Ἐκεῖνο πού δέν ἔχει γίνει εὑρύτερα γνωστό εἶναι τό θαῦμα πού ἔκανε ὁ Ἅγιος Γρηγόριος στό Δελβινάκι, τό ἀκριτικό χωριό τῆς Ἠπείρου, τό ὁποῖο ἀπό τότε ἔκανε τόν Ἅγιο πολιοῦχο καί προστάτη του.  

*=Οἱ ἅγιοι Τρεῖς Ἱεράρχες καί Οἰκουμενικοί Διδάσκαλοι ἑορτάζουν ἀπό κοινοῦ στίς 30 Ἰανουαρίου καί εἶναι οἱ: Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος Θεολόγος καί Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος

**= Οἱ ἄλλοι δύο εἶναι ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης (8 Μαΐου/26 Σεπτεμβρίου) καί ὁ ἅγιος Συμεών ὁ νέος Θεολόγος (12 Ὀκτωβρίου).

Ξημέρωνε 25 Ἰανουαρίου 1944, περίοδος Γερμανικῆς κατοχῆς. Τό χωριό κοιμόταν, ὄχι χωρίς ἀνησυχία ὅμως. Οἱ κατακτητές, ἀγανακτισμένοι ἀπό τήν Ἀντίσταση πού ἔβλεπαν διαρκῶς νά διογκώνεται, γυρνοῦσαν τίς πόλεις καί τά χωριά, κάνοντας ἔρευνες καί συλλήψεις ὑπόπτων, καί σκορπίζοντας τό θάνατο χωρίς οἶκτο. Τό Δελβινάκι περίμενε κι αὐτό τή σειρά του...

Κι ἦταν ἐκεῖνο τό πρωινό, χαράματα τῆς 25^ης Ἰανουαρίου,  ὅταν ἔφτασε ἡ εἴδηση πού σήμανε συναγερμό στό χωριό:

‒Γερμανοί...! Ἔρχονται οἱ Γερμανοί!

          Σέ λίγα λεπτά ὅλοι οἱ χωριανοί συγκεντρώθηκαν στήν κεντρική πλατεία. Ἐκεῖ, κοντά στόν μεγάλο πλάτανο τοῦ χωριοῦ ἀπέναντι ἀπό τό κοινοτικό γραφεῖο, ἦταν ἕνα καφενεῖο ὅπου τά σώματα τῆς ἀντίστασης εἶχαν μεταφέρει πολεμοφόδια, ὅπλα, χειροβομβίδες καί ὅ,τι ἄλλο διέθεταν γιά νά κτυπήσουν τόν ἐχθρό. Εἶχαν σκοπό νά τά κρύψουν σέ ἀσφαλέστερο σημεῖο ἀλλά δέν πρόλαβαν. Καί, τώρα;... Τώρα πού οἱ Γερμανοί θά ἔφταναν σέ λίγο ἐκεῖ;... Τί νά κάνουν;...

          Ἡ ὥρα ἦταν κρίσιμη. Κάθε λεπτό πού περνοῦσε, αἰσθάνονταν ὅτι τούς ἔφερνε πιό κοντά στόν θάνατο... Σκέπασαν ὅσο καλύτερα μποροῦσαν τόν πολεμικό ἐξοπλισμό μέ κάρβουνα καί ξύλα πού εἶχαν κάπου ἐκεῖ πρόχειρα. Ὁπωσδήποτε ὅμως τό σημεῖο δέν ἦταν ἀσφαλές. Τότε κάποιος εἶπε:

‒Σήμερα ἑορτάζει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ θεολόγος. Ἄς κάνουμε προσευχή στόν Ἅγιο γιά νά μᾶς βοηθήσει! Ὁ Θεός εἶναι μεγάλος! Δέν θά μᾶς ἀφήσει...

          Συμφώνησαν ὅλοι. Οἱ παγωμένες ἀπό τόν φόβο καρδιές ἄρχισαν νά θερμαίνονται. Ἔφυγαν γιά τά σπίτια καί τίς δουλειές τους γιά νά μήν κινήσουν ὑποψίες. Κι ὅλοι ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς τους ἐπικαλοῦνταν τόν Ἅγιο τόν ὁποῖο μέχρι τότε δέν γνώριζαν καί καλά-καλά. Τώρα ὅμως τόν αἰσθάνονταν δίπλα τους!

          Κι ἦρθαν πράγματι οἱ Γερμανοί. Μάζεψαν τούς ἄνδρες τοῦ χωριοῦ στήν πλατεία κι ἔκαναν μόνοι τους ἔλεγχο σέ διάφορα σημεῖα καί σπίτια τοῦ χωριοῦ. Ἕνας χωρικός πλήρωσε μέ τήν ζωή του τά ἐλάχιστα φυσίγγια πού βρέθηκαν στό σπίτι του. Οἱ κατακτητές δέν ἀστειεύονταν. Μπῆκαν καί στό κεντρικό καφενεῖο. Ἡ ἀγωνία ἔφτασε στό κατακόρυφο. Κι ἡ προσευχή τώρα πιό δυνατή. Ἄν ἔβρισκαν τά ὅπλα πού εἶχαν μαζεμένα, σίγουρα θά τούς ἔσφαζαν ὅλους...

          Ἐκείνη τή στιγμή, ἐντελῶς ἀπρόσμενα, μιά φωτοβολίδα ἀκούστηκε καί φωταγώγησε τόν οὐρανό, δίνοντας σῆμα ὅτι οἱ ἔρευνες ἔπρεπε νά σταματήσουν καί τό γερμανικό ἀπόσπασμα νά μαζευτεῖ γιά τήν ἀναχώρηση. Ἡ ἀνακούφιση γιά τό χωριό ἦταν ἀπερίγραπτη. Ὅλοι ἀπέδωσαν τό ἀναπάντεχο δῶρο στήν προστασία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου.

          Ἀπό τότε τό Δελβινάκι ἀγάπησε πολύ τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν θεολόγο. Τοῦ ἔκτισε ἐκκλησάκι πού νά θυμίζει τό θαῦμα καί κάθε χρόνο πανηγυρίζει τήν μνήμη του μέ ἐπισημότητα λιτανεύοντας τήν εἰκόνα του στούς δρόμους τοῦ χωριοῦ. Ζήτησαν καί ἀπό τήν πολιτεία κι ἔγινε δεκτό μέ εἰδικό Διάταγμα (1965) νά ὁριστεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος πολιοῦχος τοῦ Δελβινακίου καί ἡ 25^η Ἰανουαρίου, ἡμέρα τιμῆς καί εὐγνωμοσύνης στή μνήμη του.

***

          Ἴσως κι ἐμεῖς κάποτε ἀνοίξαμε τό ἡμερολόγιο γιά νά γνωρίσουμε τόν ἅγιο πού ἦταν κοντά μας σέ κάποιο συγκλονιστικό γεγονός τῆς ζωῆς μας. Ἴσως κι ἐμεῖς αἰσθανθήκαμε τήν ἀνάγκη νά ζητήσουμε τήν βοήθεια τοῦ ἁγίου τῆς ἡμέρας πού εἴχαμε κάποια δυσκολία. Γιατί οἱ Ἅγιοι εἶναι δίπλα μας παντοῦ καί πάντοτε. Σέ κάθε τόπο αἰσθανόμαστε τήν παρουσία τους. Κάθε ἡμέρα μᾶς συνοδεύουν μέ τίς προσευχές τους. Εἶναι οἱ συνοδοπόροι μας στό ταξίδι τῆς ζωῆς. Οἱ φίλοι τοῦ Θεοῦ καί δικοί μας φίλοι.

Νικηφόρος

(Ἀπό τό Ὀρθόδοξο χριστιανικό, νεανικό περιοδικό «Πρός τή Νίκην» Ἰανουάριος 2015)

Σύντομα βιογραφικά στοιχεῖα γιά τόν Ἅγιο Γρηγόριο:

Γεννήθηκε γύρω στό 328 στή Ναζιανζό. Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς του Γρηγόριος καί Νόννα φρόντισαν νά λάβει ἐξαιρετική μόρφωση μέ σπουδές σέ φημισμένες σχολές τῆς Καισάρειας, τῆς Ἀλεξάνδρειας καί τῶν Ἀθηνῶν. Ἀνέπτυξε ἁγία φιλία μέ τόν ἐπίσης πολυσπούδαστο Βασίλειο τόν Μέγα. Ἔζησαν μαζί γιά ἕνα διάστημα στήν ἡσυχία τῆς ἐρήμου, ἀλλά σύντομα κλήθηκαν νά ὑπηρετήσουν τήν Ἐκκλησία ὡς ποιμένες τῶν λογικῶν προβάτων πού ἐκεῖνο τόν καιρό δέχονταν σφοδρές ἐπιθέσεις ἀπό τούς λύκους τῶν αἱρέσεων. Ὁ Γρηγόριος, ἄν καί ἀπό ταπεινοφροσύνη τό ἀπέφευγε,  τελικά χειροτονήθηκε ἱερέας κι ἔπειτα ἐπίσκοπος Σασίμων καί ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. Ὅταν τόν ἔστειλαν στήν Βασιλεύουσα βρῆκε μόνο ἕναν ὀρθόδοξο ναό. Ὅλοι οἱ ἄλλοι εἶχαν παραδοθεῖ στά χέρια τῶν αἱρετικῶν. Ἀγωνίστηκε ὅμως γενναία, μάλιστα μέ κίνδυνο τῆς ζωῆς του, καί τελικά, ὕστερα ἀπό λίγους μῆνες, κατόρθωσε νά ἀπομακρύνει τούς αἱρετικούς ἀπό ὅλους τούς ὀρθοδόξους ἱερούς ναούς. Ὅταν κάποιοι ἀμφισβήτησαν τήν κανονικότητα τῆς ἐκλογῆς του ὡς Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως δέν δίστασε, γιά τό καλό τῆς Ἐκκλησίας, νά παραιτηθεῖ ἀπό τόν θρόνο του καί νά ἐπιστρέψει στήν ἀγαπημένη του ἔρημο ὅπου τελικά πέθανε εἰρηνικά στίς 25 Ἰανουαρίου τοῦ 391 μ.Χ.