Σεβασμιώτατε, κ. Δήμαρχε Κονίτσης, κ. Νομαρχιακέ(οί) Σύμβουλε(οι), κύριοι Δημοτικοί Σύμβουλοι, ἀξιότιμοι κύριοι ἐκπρόσωποι τῶν στρατιωτικῶν, ἀστυνομικῶν καί πυροσβεστικῶν ἀρχῶν, σεβαστοί πατέρες, κυρίες καί κύριοι, ἀγαπητά μας παιδιά.
«Βαθειὰ στὴ λιμνοθάλασσα, σὰ μακρυνὸς ἀχός, οἱ ἀλαλαγμοὶ κι’ οἱ βόγγοι. Ὁ ἕνας ἀντιστέκεται στοὺς χίλιους μοναχός, καημένο ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ» (Κυριαζῆς).
180 χρόνια συμπληρώθηκαν ἐφέτος ἀπὸ τὸ ἀξεπέραστο ἐκεῖνο γεγονὸς σὲ τόλμη, ἀνδρεία καὶ ἡρωϊσμό : Τὴν Ἔξοδο ἀπὸ τὸ ἐλεύθερο πολιορκημένο μικρὸ ἁλωνάκι, τὸ Μεσολόγγι. Οἱ πολιορκημένοι ποτὲ δὲν ἔχασαν τὸ κουράγιο καὶ τὶς ἐλπίδες τους. Ἀνυποχώρητοι στὶς δελεαστικὲς προτάσεις τοῦ ἐχθροῦ, τὸ φρόνημά τους ἔμενε πάντα ἀκμαῖο καὶ ὑψηλὸ. Ἔτσι συνεχίστηκε ὡς τὴν στερνὴ ὥρα τῆς Ἐξόδου. Ὅσο πλήθαιναν οἱ δοκιμασίες τους, ἀπὸ τὸν ἀποκλεισμὸ, τὴν δίψα καὶ τὴν πείνα, τόσο γιγαντώνονταν ἡ ἀπόφαση μέσα τους γιὰ τὴν Ἐλευθερία. Οὔτε στιγμὴ δὲν πέρασε στὸ νοῦ τους νὰ παραδοθοῦν. Αὐτὴ ἡ ἀπόφαση ἐνισχυόταν καὶ ἀπὸ ψυχὲς φιλελλήνων, ὅπως τοῦ Λόρδου Βύρωνος, τοῦ Ἰακώβου Μάγερ καὶ ἄλλων. Ὁ τελευταῖος, ποὺ ἦταν Ἐλβετὸς στὴν καταγωγὴ, σέ κάποιο γράμμα του, λίγο πρίν ἀπὸ τὴν ἔξοδο, ἔγραφε σ’ ἕνα γνωστό του : «Ἐν ὀνόματι ὅλων τῶν ἡρώων ποὺ βρίσκονται ἐδῶ, σᾶς ἀναγγέλλω ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ τὴν σταθερὴ ἀπόφασή μας νὰ ὑπερασπισθοῦμε καὶ τὴν τελευταῖα σπιθαμὴ τῆς γῆς τοῦ Μεσολογγίου καὶ νὰ συνενταφιασθοῦμε κάτω ἀπὸ τὰ ἐρείπια τῆς πόλεως, χωρὶς ν’ ἀκούσουμε πρόταση συνθήκης». Καὶ φιλώντας τὸ χῶμα τοῦ Μεσολογγιοῦ ἀποχαιρέτησαν μὲ δάκρυα τὴ θέση τους καὶ ρίχτηκαν στὴν φωτιὰ. Γιὰ νὰ μὴν προδοθοῦν τὴν ὥρα τῆς ἐξόδου ἀπὸ τὶς φωνὲς τῶν μικρῶν παιδιῶν, ἐρρίφθη ἡ ἰδέα ἀπὸ κάποιον, νὰ σφάξει ὁ ἕνας τὴ γυναῖκα καὶ τὰ παιδιὰ τοῦ ἄλλου ! Ἦταν μιὰ ἀπόφαση σκληρή. Ἔδειχνε ὅμως τὴν ὑπέρτατη θυσία ἐκείνων τῶν ψυχῶν, ποὺ ἦταν εὐαίσθητες στὴν ἠθικὴ ἀτίμωση καὶ στὴν ὑποδούλωση τῶν γυναικῶν καὶ τῶν παιδιῶν τους. Τελικὰ ἡ ἀπόφαση ματαιώθηκε χάρις στὴν σωτήρια ἐπέμβαση τοῦ Ἐπισκόπου Ρογῶν Ἰωσήφ. «Ἐν ὀνόματι τῆς Ἁγίας Τριάδος, εἶμαι ἀρχιερεύς. Ἄν τολμήσετε νὰ πράξετε τοῦτο, πρῶτα νὰ θυσιάσετε ἐμένα». Αὐτὰ εἶπε, κάθησε καὶ ἄρχισε νὰ κλαίει. Οἱ ὁπλαρχηγοὶ ἀναθεώρησαν τὴν ἀπόφασή τους καὶ ἔτσι ὁ καθένας συγκέντρωσε γύρω του τὴν οἰκογένειά του, πότισαν μὲ ἀφιόνι τὰ μικρὰ παιδιὰ γιὰ νὰ κοιμηθοῦν καὶ νὰ μὴν κλαῖνε κατὰ τὴν ὥρα τῆς Ἐξόδου καὶ ξεκίνησαν.Ἔτσι, ξημερώνοντας τὸν Βαΐων βάδισαν πρὸς τὴν δόξα.
Ἡ Ἱ. Μητρόπολις, ἐπιθυμώντας νά μήν περάσει ἀπαρατήρητη ἡ συμπλήρωση τῶν 180 χρόνων ἀπὸ τὴν τιμημένη ἐκείνη ἡμέρα τῆς Ἐξόδου, θέλησε διοργανώνοντας αὐτὴ τὴν ἐκδήλωση νά ὑπενθυμίσει στοὺς νεοέλληνες τὴν ἀπόφαση τῶν πολιορκημένων ὄχι ἁπλῶς νὰ πεθάνουν, ἀλλὰ νὰ πεθάνουν ἕναν ἄξιο θάνατο, ἕναν γνήσιο ἑλληνικὸ, παλικαρίσιο θάνατο. Μὲ τὴν θυσία τους αὐτὴ οἱ Μεσολογγίτες ἔμειναν στὴν ἱστορία ἀλλὰ καὶ στὴν οἰκουμένη ὡς ἕνα φωτεινὸ μετέωρο αὐτοθυσίας καὶ ἡρωϊσμοῦ ἰκανὸ νὰ διδάσκει καὶ νὰ ἐμπνέει ὅλους. Νὰ ἐμπνέει πὼς καὶ σήμερα ἄν καὶ εἴμαστε πολιορκημένοι ἀπὸ διαφόρους ἐχθροὺς μποροῦμε νὰ νοιώθουμε ἐλεύθεροι ὅταν ἡ ψυχὴ μας μένει ἀδούλωτη.
Εἶναι ἀλήθεια, ὅτι πολλοί συνέβαλαν καί κουράστηκαν γιά τήν πραγματοποίηση τῆς Ἐκδηλώσεως. Θερμές εὐχαριστίες ὀφείλονται : Στήν Δημοτική Ἀρχή τοῦ τόπου μας πού μᾶς παρεχώρησε εὐγενῶς τήν αἴθουσα. Στόν Ραδιοφωνικό Σταθμό τῆς Μητροπόλεως, πού μεταδίδει (θά μεταδώσει) «ἐπί πτερύγων ἀνέμων» (ζωντανά) τήν ἐκδήλωση. Στήν «Ἕνωση Γονέων ἡ Χριστιανικὴ Ἀγωγή» (ΓΕΧΑ) Δράμας πού μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν ἀγαπητό μας π. Σεβαστιανὸ Τσιαντῆ, μέλος τῆς Ἀδελφότητος Θεολόγων «Ὁ Σωτήρ», ἔλκων τὴν καταγωγὴν ἐκ μητρὸς ἀπὸ τὴν Κόνιτσα, καθὼς καὶ τὸ εὐγενὲς ἐπιτελεῖο του στὴν Δράμα ἐγκαρδίως μᾶς ἐδάνεισαν τὸ κεντρικὸ διάκοσμο καὶ τήν σειρά μέ τήν ἡλεκτρονική παρουσίαση (Power Point) τῶν διαφανειῶν πού θά δοῦμε. Στίς καθηγήτριες , καθηγητές καί μαθητές πού συνέβαλαν στήν παρουσίαση τῶν ταμπλώ, τῶν διαφημιστικῶν ἀφισσῶν καί τῶν ποιημάτων. Στόν ἀκούραστο καί ἄξιο χοράρχη τῆς Χορωδίας μας κ. Νικόλαο Καραβίδα, Πρωτοψάλτη καί Μουσικοδιδάσκαλο, πού ἔδωσε ὄντως ὅλο «τό εἶναι του» γιά τήν ἀρτιότερη παρουσίαση τῆς ἐκδηλώσεως αὐτῆς. Τά μέλη τῆς χορωδίας μας, πού ἀποτελοῦνται ἀπό σπουδαστές μικρούς καί μεγάλους μαθαίνοντας τήν Βυζ. – Παραδοσιακή Μουσική ἄλλοι πρακτικά καί ἄλλοι ποιό ἐμπεριστατωμένα . Τέλος, ἰδιαιτέρως νά εὐχαριστήσουμε τὸν κυρίως ὁμιλητὴ Λυκειάρχη τοῦ 4ου Λυκείου Ἰωαννίνων καὶ Καθηγητὴ Φιλόλογο κο Στέφανο Βακάλη πού προθύμως δέχθηκε τήν παράκληση τοῦ Σεβασμιωτάτου νά παρουσιάσει τὶς δραματικὲς ἀλλὰ καὶ ἔνδοξες ἐκεῖνες ὧρες τῆς Ἐξόδου. Νά ἀποκαλύψω σ’ αὐτὸ τὸ σημεῖο, πὼς μὲ τὸν κ. Βακάλη συνδεόμαστε χρόνια καὶ τοῦ χρωστῶ τὸ «εὐ ζεῖν». Κι’ αὐτὸ, διότι ὑπῆρξε κατὰ τὰ μαθητικὰ μου χρὸνια, στὰ Ἰωάννινα, ὁ διδάσκαλός μου, ὁ καθηγητὴς Φιλόλογος κατὰ τὴν τελευταῖα τάξη τοῦ Λυκείου. Καὶ σήμερα λοιπὸν εἶναι ἰδιαίτερη ἡ χαρά μου καὶ ἡ συγκίνησή μου συγχρόνως, ποὺ θὰ τὸν ἀκούσω καὶ πάλι ὡς μαθητὴς γιὰ τὰ ὅσα ὡραῖα θὰ μᾶς ὁμιλήσει.
Τό πρόγραμμά μας ξεκίνησε, μὲ ἕναν Ὕμνο, ποὺ τὸν ἀκούσαμε καὶ ψάλλεται τὴν Κυριακὴ τῶν Βαῒων εἰς τὴν Ἑορτὴν τῆς Ἐξόδου τοῦ Μεσολογγίου ποὺ πραγματοποιεῖται στὸν κῆπο τῶν ἡρώων. Ἦταν σύνθεση τοῦ Μεσολογγίτου Πρωτοψάλτου κ. Καπέ μὲ κάποιες διασκευὲς καὶ ἀναφερόταν σέ ὅσους ἔπεσαν καὶ ἀγωνίστηκαν ὑπέρ πίστεως καὶ πατρίδος. Ὁ Ἦχος του ἦταν Πλάγιος τοῦ Α΄ καὶ ἐκτελέστηκε σὲ ρυθμό 4σημο.
Θὰ ἀκολουθήσουν τρεῖς στίχοι τοῦ θρηνώδους Πολυελέου « Ἐπὶ τῶν ποταμῶν Βαβυλῶνος» σὲ ἦχο Γ΄ ποὺ ἔχει μελοποιηθεῖ ἀπὸ τὸν Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα (1840).
v «Μεσολόγγι» ἐπιγράφεται τὸ ποίημα τοῦ Γεωργίου Μαρτινέλη ποὺ θ’ ἀκολουθήσει. «Ὦ πολεμάρχοι καὶ ἱερεῖς καὶ γέροι δοξασμένοι, ἐλᾶτε δαφνοστόλιστοι νὰ κλάψετ΄ ἑνωμένοι». Προσκαλεῖ ὁ ποιητὴς τοὺς σεβασμίους στὴ μορφὴ νὰ γονατίσουν καὶ νὰ κλάψουν ἑνωμένοι προσφέροντας ὡς ἄλλο δῶρο εὐγνωμοσύνης πρὸς τοὺς ἥρωες δάφνες καὶ μόνο δάφνες. Μετὰ τὸ ποίημα θὰ παρακαλέσουμε τὸν κ. Στέφανο Βακάλη νὰ ἀνέλθει στὸ βῆμα.
v Καὶ ἡ δημώδης μοῦσα, ὁ λαὸς μας δηλ., ἐτραγούδησε τὴν Ἔξοδο τοῦ Μεσολογγίου μέσῳ τῶν δημοτικῶν τραγουδιῶν. Τὸ ἑπόμενο περιγραφικὸ δημοτικό τραγούδι μὲ τόν τίτλο «Ἡ Ἔξοδος τοῦ Μεσολογγίου» ποὺ θὰ ἀπαγγελθεῖ ἀναφέρεται ἐκτὸς τῶν ἄλλων καὶ στὴν γενναῖα ἀπόφαση τῶν Μεσολογγιτῶν : «Ἀδέλφια, ἄς πολεμήσουμε τοὺς Τούρκους σὰ λιοντάρια, καὶ τὸ γιουρούσι ἄς κάμουμε, ἄς καὶ διαβοῦμε πέρα. Ἐγίνηκε τὸ τσάκισμα, κανένας δὲ σκλαβώθη !»
v Οἱ «Ἐλεύθεροι Πολιορκημένοι» εἶναι τὸ ἔργο ζωῆς τοῦ Σολωμοῦ καὶ ἔχει θέμα τὸν ἡρωϊκὸ ἀγώνα τῶν Μεσολογγιτῶν κατὰ τὴ δεύτερη πολιορκία ὡς τὴν ἀπεγνωσμένη ἔξοδο. Τὸ ἔργο μᾶς παραδόθηκε ἀπὸ τὸν φίλο του, Ἰάκωβο Πολυλᾶ, σὲ 3 σχεδιάσματα. Ἡ χορωδία μας θὰ τραγουδήσει μόνο κάποια ἀποσπάσματα καὶ ἀπὸ τὸ 1ο καὶ ἀπὸ τὸ 2ο καὶ ἀπὸ τὸ 3ο σχεδίασμα. Ὁ γνωστὸς μουσικοσυνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος μελωποίησε ἀρκετοὺς στίχους τοῦ Διονυσίου Σολωμοῦ. Τὸ πρῶτο μας, λοιπὸν τραγούδι, ποὺ ξεκινάει μὲ τὶς λέξεις «Τὸ χάραμα ἐπῆρα τοῦ ἥλιου τὸ δρόμο» θὰ ἀποδοθεῖ μουσικὰ ὅπως ὁ Γιάννης Μαρκόπουλος τὸ συνέθεσε. Κάνει λόγο γιὰ τὴν ἐμφάνιση, μέσα στὸ ταραγμένο στρατόπεδο τῶν Ἑλλήνων, μιᾶς γυναικείας μορφῆς, «θεόπνευστης ψάλτρας» κατὰ τὸν Πολυλᾶ, μὲ μαῦρο φόρεμα καὶ λύρα κρεμασμένη στὸν ὦμο. Δίκαια χαρακτηρίζει τὸ Μεσολόγγι ἡ γυναικεία μορφὴ ὡς «ἁλωνάκι» καί δηλώνει πώς «τὰ μάτια της δὲν εἶδαν τόπον ἐνδοξότερον ἀπὸ τοῦτο τ’ ἁλωνάκι». Ἐπιπλέον ἡ πεῖνα ἀπετέλεσε μεγάλο ἀνασταλτικὸ παράγοντα στὴν ὑπεράνθρωπη ἀντίσταση τῶν πολιορκημένων. Ὁ Σολωμὸς γιὰ νὰ φανερώσει ποιητικὰ τὸ μέγεθος τῆς πείνας, περιγράφει τὸν ἀδύναμο ἦχο ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὴν σάλπιγγα ἑνὸς Ἕλληνα καὶ ἀπὸ τὴν «τρόμου λαλιά» ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὴν σάλπιγγα τοῦ Αἰγυπτίου ἀπὸ τὸ ἀπέναντι στρατόπεδο. Ὁ ἦχος της ἁπλώνεται στὴ γῆ τοῦ Μεσολογγίου, ὅπου σκοτώθηκε ὁ Μᾶρκος Μπότσαρης καὶ ξεψύχησε ὁ Λόρδος Βύρων. Ὁ ἦχος τοῦ τραγουδιοῦ ποὺ θά τραγουδηθεῖ ἀμέσως τώρα εἶναι Γ΄ καί ὁ ρυθμὸς τετράσημος.
v Εἶναι δύσκολο, ὅσο καὶ ἀδύνατο νὰ προσπαθήσουμε, ἐμεῖς οἱ νεοέλληνες νὰ κατανοήσουμε ὅλο τὸ μέγεθος ἐκείνης τῆς ἡρωικῆς ἐξόδου. Ἀκόμα, ἐπιτρέψτε μου, καὶ αὐτὴ ἡ ἐκδήλωση, μιὰ ἰδὲα μᾶς δίδει τῶν γεγονότων πρὸ, κατὰ, καὶ μετὰ τὴν ἔξοδο. Ὁ πόνος , ὁ ἡρωισμὸς καὶ ἡ αὐταπάρνηση ἀδυνατοῦν νὰ ἀποδοθοῦν περιγραφικὰ μὲ λόγια. Μόνο βιώνονται ἐκείνη τὴν ὥρα. Κάτι τέτοιο, λοιπὸν θὲλει νὰ παρουσιάσει τὸ θαυμάσιο, ὅσο καὶ συγκινητικὸτατο πεζογράφημα τοῦ Γιάννη Βλαχογιάννη ποὺ ἀκολουθεῖ καὶ ποὺ ἐπιγράφεται «Ἔτσι ἦτανε».
v Ἡ χορωδία μας θὰ συνεχίσει μὲ τὸ δεύτερο σχεδίασμα τῶν «Ἐλεύθερων Πολιορκημένων» τοῦ Σολωμοῦ. Τὸ κέντρο τοῦ ἀποσπάσματος εἶναι ἡ πεῖνα. Ἡ πεῖνα ποὺ ἔχει σκοπὸ νὰ παραλήσει τὴ θέληση τῶν πολιορκημένων, ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν. Ἡ Μεσολογγίτισα μάνα ἔφθασε στὸ σημεῖο νὰ ζηλεύει τὸ πουλὶ ποὺ βρῆκε σπυρὶ γιὰ τὸ μικρὸ πουλάκι, ἐνῷ αὐτὴ βλέπει τὰ μαυρισμένα, ἀπὸ τὴν πεῖνα, μάτια τοῦ δικοῦ της παιδιοῦ καὶ δὲν μπορεῖ νὰ κάμει τίποτε. Ἀλλὰ καὶ ὁ ἄντρας πολεμιστὴς, «ὁ Σουλιώτης ὁ καλός», ἀπομονώνεται καὶ κλαίει. Δὲν εἶναι μόνο ἡ ἐξάντληση ποὺ τὸν πονᾶ, ἀφοῦ δὲν μπορεῖ μὲ τὸ χέρι του νὰ σηκώσει τὸ ὅπλο του, ἀλλὰ περισσότερο ἡ ντροπή, ἡ πληγωμένη περηφάνια, μιὰ καὶ αὐτὸ τὸ γνωρίζει ὁ ἐχθρός. Τὸ τραγούδι ποὺ θὰ ἀποδώσει ἠ χορωδία μας, «Ἄκρα τοῦ τάφου σιωπή» ξεδιπλώνεται μονοδιακὰ καὶ χορωδιακὰ προσδίδοντας ἕναν ἰδιαίτερο τόνο στὸ ἄκουσμά του. Εἶναι μελοποιημένο σὲ ἦχο Πλάγιο τοῦ Α΄ καὶ σὲ ρυθμὸ τετράσημο.
v Τὸ ἑπόμενο ποίημα γραμμένο μὲ τὸ φιλολογικὸ ψευδώνυμο ὡς Αὐγερινοῦ, ἐπιγράφεται «Θὰ ζεῖ τὸ Μεσολόγγι».«Ναὶ! Πάντα λεύτερο θὰ ζεῖ τὸ Μεσολόγγι. Ποτὲ δὲν θὰ πεθάνει»! εἶναι ἡ ἀπάντηση τῆς γλυκειᾶς Παναγιᾶς πρὸς τὸ Μεσολογγιτόπουλο ποὺ κατὰ τὴν Ἔξοδο κρατάει, μπροστὰ ἀπὸ τοὺς Ἐξοδίτες κι αὐτὸ, τὸ Εἰκόνισμά της καὶ παρακαλεῖ : «Γλυκειὰ Παρθένα, φρούρησε τὴν ἔρημη Πατρίδα ! Κι΄ ἄχ, κάμε πάντα λεύτερο νὰ ζεῖ τὸ Μεσολόγγι».
v Τὸ 3ο Σχεδίασμα τοῦ Σολωμοῦ ποὺ ἀρχίζει μὲ τὴ φράση «Μητέρα μεγαλόψυχη στὸν πόνο καὶ στὴ δόξα» προσωποποιεῖται ἡ πατρίδα ποὺ εἶναι ἡ μοῦσα τοῦ ποιητοῦ καὶ θὰ τὸν ἐμπνεύσει στὴ συνέχεια νὰ ψάλει τὴν πολιορκία τοῦ Μεσολογγιοῦ. Τὴν ὀνομάζει ὅμως «μητέρα μεγαλόψυχη» στὰ παιδιά της, καὶ σὲ ὧρες πόνου καὶ σὲ ὧρες δόξας. Ὅπως γράφει ὁ ποιητὴς τὰ παιδιὰ αὐτῆς τῆς μητέρας - πατρίδας ζοῦν μέσα σ’ ἕνα μυστήριο κρυφό, ποὺ δὲν τοὺς φανερώνεται δηλαδή. Ὅμως αὐτὴ ἡ θεϊκὴ μορφὴ κάνει μιὰ ἐξαίρεση καὶ ἔτσι τὰ μάτια τοῦ ποιητοῦ ἔχουν τὴν χάρη νὰ τὴ δοῦν δοξασμένη, ἀφοῦ γύρω ἀπὸ τὰ ἀθάνατα πόδια της ἀνθοῦνε φύλλα τῆς Λαμπρῆς καὶ φύλλα τῶν Βαΐων. Ἡ χορωδία μας θὰ ἀποδόσει τὸ παραπάνω τραγούδι σὲ ἦχο Πλ. τοῦ Α΄ καὶ σὲ ρυθμὸ τρίσημο.
v Δὲν πολεμοῦσαν μὲ τοὺς Τούρκους μόνον οἱ μεγάλοι (ἄνδρες καὶ γυναῖκες) στὴν σκληρὴ καὶ ἄνιση μάχη (σημειωτέον 3 πασᾶδες ἐναντίον τῶν Μεσολογγιτῶν κλεισμένων σ’ ἕναν «φράχτη»). Καὶ τὰ παιδιὰ δὲν ἔλειπαν ἀπὸ τὸ «πανηγύρι». Βοηθοῦσαν κι αὐτὰ μὲ τὸ δικὸ τους τρόπο. Πῶς ; Τὸ ἑπόμενο πεζὸ ποὺ θὰ ἀκούσουμε ἐπιγραφόμενο «Μεσολογγιτόπουλα» καὶ ποὺ τὸ ὑπογράφει μὲ φιλολογικὸ ψευδώνυμο ὁ «Ἀπελεύθερος» θὰ μᾶς διαφωτίσει γιὰ τὸ πεδίο δράσεως τῶν μικρῶν ἡρώων.
v Θὰ συνεχίσουμε μ’ ἕνα τραγούδι ποὺ οἱ στίχοι του γράφτηκαν ἀπὸ τὸν Ἰωάννη Σαντάρμη καὶ ὀνομάζεται «Τὸ στεφάνι τῆς μάνας». Συνδιάζει στὴν πρώτη στροφὴ τὸ μοιρολόι, ἀφοῦ ἀναφέρεται στὸ θρῆνο ποὺ κάνει προσωποποιημένη ἡ Ρούμελη γιὰ τὸ ἀντρειωμένο παιδὶ της τὸ Μεσολόγγι, ποὺ ὅμως μετατρέπεται στὴ δεύτερη στροφὴ σὲ ἐθνικὴ περηφάνια καὶ καύχηση, ἀφοῦ ἡ θυσία τοῦ Μεσολογγιοῦ ἀξίζει ὄχι κλάματα ἀλλὰ τὸ φωτεινό στεφάνι τῆς δόξας καὶ τῆς ἀνδρειωσύνης. Τὸ τραγούδι θὰ ἐκτελεστεῖ γιὰ πρώτη φορὰ καὶ εἶναι γραμμένο σὲ ἦχο Πλάγιο τοῦ Β΄ καὶ σὲ ρυθμὸ 4σημο καὶ 7σημο ἐναλλάξ.
v Ἐκτὸς τοῦ Διονυσίου Σολωμοῦ καὶ ἄλλοι μεγάλοι ποιητὲς ὕμνησαν τὸ Μεσολόγγι. Ἀπὸ τοὺς πιό γνωστοὺς εἶναι ὁ Κώστας Κρυστάλλης, ὁ Κωστῆς Παλαμᾶς καὶ ὁ Ἀριστοτέλης Βαλαωρίτης. Ἀρχικὰ θὰ ἀκούσουμε ἕνα ποίημα τοῦ Κώστα Κρυστάλλη μὲ τὴν ὀνομασία «Τὸ δαυλὶ τοῦ Καψάλη». Ὁ Καψάλης ἦταν ὁ ἥρωας ἐκεῖνος ποὺ ἔγραψε τὸν ἐπίλογο τοῦ ἱεροῦ δράματος. Διότι αὐτὴ ἦταν μία ἀπὸ τὶς ὁδηγίες τοῦ σχεδίου τῆς Ἐξόδου : Ὁ Χρῆστος Καψάλης θὰ ἔμενε μὲ τοὺς ἀνήμπορους ἀσθενεῖς καὶ τοὺς τραυματισμένους στὴν πυριτιδαποθήκη καὶ μόλις πλησίαζε ὁ τουρκικὸς στρατὸς θὰ ἄναβε τὸ φυτίλι καὶ θὰ τινάζονταν στὸν ἀέρα μαζὶ μὲ τοὺς Μεσολογγίτες πλῆθος Τοῦρκοι. Ἔτσι σύμφωνα μἐ τὸν Βαλαωρίτη «Τὸ Μεσολόγγι σκέλεθρο, γυμνὸ, ξεσαρκωμένο, δὲν παραδίδει τ’ ἅρματα, δὲν γέρνει τὸ κεφάλι. Κρατεῖ γιὰ νεκροθάφτη του τὸ Χρῆστο τὸν Καψάλη, καὶ φλογερὸ μετέωρο πετὰ στὸν οὐρανὸ». Κατόπιν θὰ ἀκολουθήσουν, σὲ πρώτη ἐκτέλεση, μελοποιημένοι, οἱ στίχοι τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ (2 πρῶτες στροφὲς) καὶ τοῦ Ἀριστοτέλους Βαλαωρίτου (ἡ Ἐπωδὸς) σὲ ἦχο Πλάγιο τοῦ Α΄ καὶ σὲ ἐναλλαγὴ ρυθμῶν τρισήμου καὶ ἑπτασήμου.
v Εἶπαν ὅτι τὸ δοξασμένο δρᾶμα καὶ συγχρόνως καὶ ἐθνικὸ θαῦμα τοῦ Μεσολογγίου ἦταν, εἶναι καὶ θὰ εἶναι ἕνα αἰώνιο ἱερὸ Ἐκπαιδευτήριο. Θὰ διδάσκει, θὰ ἐνθουσιάζει, θὰ φρονιματίζει, θὰ ἐμπνέει. Ὅλους. Μικροὺς μεγάλους, ἄνδρες, γυναῖκες, γέρους, παιδιὰ. Θὰ φωτίζει κάθε γενιὰ καὶ κυρίως τὴν σημερινὴ, τὴ νέα γενιὰ. Τὴν γενιὰ τῆς ἀντίδρασης, κι ἄν θέλετε, τά ζήσαμε τελευταῖα, τὴ γενιά, δυστυχῶς, τῶν καταλήψεων καὶ τῶν ἀποχῶν. Ναὶ τὸ Μεσολόγγι εἶναι Ἐκπαιδευτήριο ἱερὸ ποὺ δυναμώνει τὸ ἐθνικὸ καὶ χριστιανικὸ φρόνιμα, φτιάχνει πραγματικοὺς καὶ ὄχι φθηνοὺς ἥρωες, ἐκπαιδεύει μὲ ὅλη τὴ σημασία τῆς λέξεως τὸ χαρακτήρα. Ἡ παρουσίαση τῶν προβολῶν ποὺ θὰ ἀκολουθήσουν μὲ θέμα «Ἱερὸν Ἐκπαιδευτήριον» θὰ μᾶς μεταφέρουν νοερῶς στὶς ἡρωϊκὲς ἐκεῖνες στιγμὲς τοῦ ἐθνικοῦ μεγαλείου καὶ πατριωτισμοῦ γιὰ νὰ διδαχθοῦμε πολλὰ.
v Μηνύματα καὶ εὐχὲς γιὰ τὴν σημερινὴ ἑορτὴ ἀπέστειλαν ἡ Νομαρχιακὴ σύμβουλος Ν. Ἰωαννίνων κα Εὐαγγελίδου Μαρίνα, ὁ Περιφερειακὸς Διευθυντὴς Α/βαθμίου καὶ Β/βαθμίου Ἐκπαιδεύσεως Ν. Ἰωαννίνων κ. Πετρόπουλος Νικόλαος, (καὶ) ἡ Προϊσταμένη τοῦ Τμήματος Ἐπιστημονικῆς καὶ Παιδαγωγικῆς Καθοδηγήσεως Β/θμίου Ἐκπαιδεύσεως Ἠπείρου κα Ράπτη Μαρία.
v Θά παρακαλέσουμε τόν κ. Δήμαρχο, ἄν θά ἤθελε νά μᾶς ἔλεγε δύο σκέψεις.
v Θά παρακαλέσουμε τόν Σεβασμιώτατο νά κλείσει τήν ἑορτή μας.
v Ἐθνικὸς Ὕμνος.
ΔΕΙΤΕ τοὺς στίχους
τῶν 2 ΝΕΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ
