ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
Η αγία μας Ορθοδοξία, είναι ομολογουμένως ο χώρος εντός του οποίου ανθίζει η Αγιότητα.
Ένα δε τέτοιο μοναδικό μυρίπνoον άνθος του Παραδείσου, ένας αστέρας πρώτου μεγέθους είναι ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο οποίος εορτάζει στις 13 Νοεμβρίου.
Δεν θα σταθούμε τώρα στα βιογραφικά του στοιχεία τα οποία εύκολα κανείς μπορεί να τα βρει και να τα μελετήσει. Απλώς εδώ σημειώνουμε ότι γεννήθηκε στην Αντιόχεια το 347 και εκοιμήθη στις 14 Σεπτεμβρίου του 407 ως εξόριστος Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, ζώντας μια ζωή στην κυριολεξία μαρτυρική για την αγάπη και την δόξα του Χριστού. Θα προσπαθήσουμε όμως με δέος και συγκίνηση να εστιάσουμε σε ορισμένες βασικές πτυχές της αγίας του βιοτής και που αποτελούν κώδικες ορθής Πνευματικής πορείας, τόσο για τον καθένα πιστό, όσο κυρίως για τους ποιμένες και μάλιστα αυτούς που ευρίσκονται στις κορυφές της Εκκλησιαστικής διοικήσεως.
Ο Ιερός Χρυσόστομος δεν είναι απλώς ο πρύτανις των Ιεροκηρύκων και ο κορυφαίος ερμηνευτής του λόγου του Θεού ( εξ’ ου και Χρυσόστομος ), αλλά στην δυναμική του προσωπικότητα συνδυάζει τρία χαρακτηριστικά τα οποία συγκινούν κάθε έναν που ζητά να συναντήσει αυθεντικό ποιμένα.
Α) Την άσκηση. Δεν ήταν ο ποιμένας που έζησε μέσα στον Εκκλησιαστικό πλούτο και στην Αυτοκρατορική χλιδή. Ούτε φυσικά έφερε στην ψυχή του παιδικά πλέγματα στερήσεων, που αν δεν προσέξει κανείς όχι μόνο δεν εξαλείφονται, αλλά προϊόντος του χρόνου, ολονέν και περισσότερον βασανίζουν αυτόν που τα φέρει, και που αν κατέχει εξουσία, παρουσιάζεται ως άλλος κοσμικός άρχοντας, με ό,τι αρνητικό αυτό συνεπάγεται για την Εκκλησία και την κοινωνία γενικώτερα.
Ο Άγιος Χρυσόστομος ήταν ο γνήσιος ασκητής, από τα πρώτα νεανικά του χρόνια, έως και την τελευταία του πνοή στην εξορία. Στην εξορία που τον έστειλε ο ανήθικος συνασπισμός, τόσο της διεφθαρμένης εξουσίας, μέσω της Ευδοξίας, όσο και το «λόμπυ» των ψυχικώς διεστραμμένων Αρχιερέων, μέσω των ληστρικών συνόδων.
Βίωνε την άσκηση σε τέτοιο βαθμό που μπροστά του εκπλήσσονται και οι μεγαλύτεροι ασκητές της Χριστιανοσύνης. Και επόμενο είναι μια τέτοια γνήσια προσωπικότητα να μη μπορεί να έρθει σε επαφή με τα «Ηρωδιανά γενέθλια» και την κοσμική εθιμοτυπία...
Β) Ιεραποστολή. Ο Μέγας Αρχιερέας της Κωνσταντινουπόλεως, αδιστάκτως μπορεί να υποστηριχθεί ότι ήταν η προσωποποίηση της Ιεραποστολής. Τόσο της εσωτερικής, όσο κυρίως της εξωτερικής, αφήνοντας αιώνιο Αρχιερατικό παράδειγμα, για το τι είδους φλόγα θα πρέπει να κατακαίει την καρδιά του Χριστιανού ποιμένα.
Οι επιστολές του «Ιεραποστολή από την εξορία» ( που θα πρέπει να μελετηθούν απ’ όλους μας), αποτελούν ένα ευωδιαστό λιβανωτό στο θυμιατήριον της Ορθοδόξου Ιεραποστολής. Της πράξεως αυτής της Εκκλησίας η οποία είναι εκ των ων ουκ άνευ. (Δυστυχώς από ορισμένους η Ιεραποστολή θεωρείται ως είδος πολυτελείας ή ακόμα χειρότερα από κάποιους άσχετους, ως Προτεσταντική πρακτική!). Αποδεικνύει λοιπόν ξεκάθαρα ο Ιερός Πατήρ ότι «άμα Χριστιανός, άμα Ιεραπόστολος» και αναδεικνύει τα ύψη της τελευταίας εντολής του κυρίου μας Ιησού Χριστού «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη...» ( Ματθ ΚΗ΄ 19).
Και όπως στοιχείο γνησιότητας είναι η άσκηση και ο ησυχασμός, έτι πλέον, για ένα ποιμένα αλλά και ποιμενόμενο, στοιχείο ορθής πορείας είναι ο ζήλος προς την Ιεραποστολή.
Η μεγαλύτερη επιθυμία του Αγίου Πατρός, ήταν το να γνωρίσουν όλοι οι άνθρωποι τον Χριστό, να ενταχθούν στο Σώμα Του που είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία και να επεκτείνεται συνεχώς η Βασιλεία του Θεού.
Όντως, ο Ιερός Χρυσόστομος είναι πρωτοπόρος και στον τομέα αυτό. Όταν μάλιστα βλέπει κανείς και τις αφάνταστες δυσκολίες, εντός των οποίων εργαζόταν, μη χάνοντας ποτέ το θάρρος του και κυρίως όταν με πόνο ο μελετητής του βίου του και της πολιτείας του, ατενίζει τον ανελέητο πόλεμο που υφίσαστο από τους ψευδαδέλφους, τότε συνειδητοποιεί ότι βρίσκεται μπροστά σε μία μοναδική προσωπικότητα. Μπροστά σε ένα εκ των μεγαλυτέρων Αγίων της Εκκλησίας μας.
Γ) Κοινωνικός έλεγχος. Ουδείς ήλεγξε τις κοινωνικές παρανομίες της εποχής του τόσο όσο ο Ασκητής και Ιεραπόστολος Αρχιεπίσκοπος της Κωνσταντινουπόλεως.
Ο λόγος του, ενώ έρρεε ως μέλι και χρυσάφι στην ερμηνεία των Γραφών, μετατρεπόταν σε τρίπλοκο φραγγέλιο όταν αναφερόταν στην κοινωνική αδικία. Η δε γραφίδα του πετούσε φωτιές όταν χάραζε τον βαθύ του πόνο για τις Εκκλησιαστικές αντικανονικότητες και όταν αποκάλυπτε την ανάλγητη στάση της πλουτοκρατίας και τις εν γένει κοινωνικές πληγές της Αυτοκρατορίας.
Αξίζει αγαπητοί μου ν’ αφήσει κανείς οποιαδήποτε άλλη μελέτη και να πάρει στα χέρια τα οικουμενικά πλέον συγγράμματα της «χρυσής σάλπιγγος» της Εκκλησίας μας.
Αναμφιβόλως, εάν στην κάθε Χριστιανική γενιά υπήρχε ένας Χρυσόστομος, η κατάστασις θα ήταν εντελώς διαφορετική, τόσο για την Εκκλησία, όσο και για την Πολιτεία. Αλλά φαίνεται, ότι όχι απλώς δεν είμαστε άξιοι να καθοδηγούμαστε από ακέραιους κι ατρόμητους πνευματικούς ταγούς, αλλά επιπλέον έχουμε και την κατάρα να εκδιώκουμε, σε κάθε εποχή, αναπολόγητα τα τέκνα του Ιερού Χρυσοστόμου... Τους ανθρώπους δηλαδή που αρνούνται την διαπλοκή και παραμένουν σταθεροί και ασυμβίβαστοι. Σταθεροί στο να μη καταντούν επίορκοι τόσο των Μοναχικών, όσο και των Αρχιερατικών τους όρκων και υποσχέσεων, αποδεικνύοντας στην πράξη τι εστί Εκκλησιαστική αξιοπρέπεια. Δυστυχώς η ταλαίπωρη εποχή μας, έχει πικρά πείρα και στο σημείο αυτό. Φαίνεται ότι η Ιστορία και δη η εκκλησιαστική, αρέσκεται στο να αντιγράφει τις μελανές της σελίδες. (Και το πλέον τραγικό και συνάμα εξοργιστικό είναι ότι επιμένουμε στο να τιμούμε και να εορτάζουμε τον δεδιωγμένον ένεκεν δικαιοσύνης Ιερό Χρυσόστομο...Όντως κακόγουστο θέατρο και πολιτικοεκκλησιαστικός εξευτελισμός...).
Αλλά όσο θα κατορθώσει ένας εκ γενετής τυφλός να περιγράψει την αρμονία των χρωματικών συνδυασμών, άλλο τόσο θα μπορέσουμε και εμείς οι τυφλοί της πνευματικής ζωής και αγιαστικής βιοτής να περιγράψουμε τις Χρυσοστομικές αρετές.
Δεν έχουμε λοιπόν παρά εν ταπεινώσει να παρακαλέσουμε τον «χρυσούν ωκεανόν» της Θείας Χάριτος, που μας υποδεικνύει με τον όλον βίον του το ύψος της ταπεινοφροσύνης, να πρεσβεύει για όλους μας. Να πρεσβεύει ώστε τελικώς να αναγνωρίσουμε τις αδυναμίες μας και να ξεκινήσουμε την θεραπευτική αγωγή της Ορθοδόξου Πνευματικότητος, που δεν είναι άλλη από την μετάνοια. Ταυτοχρόνως δε να δέεται ο Ιερός Πατήρ ώστε να εξέλθουμε από την «Βαβυλώνιον αιχμαλωσίαν», χαρίζοντάς μας ο Άγιος Θεός ποιμένες αυθεντικούς, αξίους, οσίους, ασκητικούς, ακτήμονες και ιεραποστολικούς. Ποιμένες που θα είναι έτοιμοι ως άλλοι Χρυσόστομοι να καθαρίσουν την «κόπρον του Αυγείου» και τέλος φέροντας το «απόκριμα του θανάτου», να εργάζονται ισοβίως προς δόξαν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και της Αγίας μας Ορθοδοξίας.
Αμήν.
π. Ιωήλ
Κόνιτσα.
