ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΔΡΥΪΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΠΩΓΩΝΙΑΝΗΣ & ΚΟΝΙΤΣΗΣ
Ἀριθ. Πρωτ.:229
Ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ 2020
ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 225η
ΘΕΜΑ: “Τὰ κινήματα Ἐλευθερίας κατὰ τὴν τουρκοκρατία τοῦ 1821”.
Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί,
-Α-
Ἔφθασε ξανὰ ἡ μεγάλη ἐπέτειος τοῦ ξεσηκωμοῦ τῶν Ἑλλήνων, κατὰ τὸ 1821. Θὰ μιλήσουν κάποιοι, ὅτι ἡ Ἐπανάστασή μας ἐπηρεάστηκε ἀπὸ τὸν Εὐρωπαϊκὸ Διαφωτισμὸ καὶ, κυρίως, ἀπὸ τὴν Γαλλικὴ Ἐπανάσταση. Ἐδῶ, ὅμως, πρέπει νὰ ποῦμε, ὅτι καὶ κάποιοι λίγοι λόγιοι Ἕλληνες, ὅπως ὁ Ἀδαμάντιος Κοραῆς, ποὺ συμπαθοῦσαν τὸν Εὐρωπαϊκὸ Διαφωτισμό, ἀπογοητεύτηκαν ἀπὸ τὴν βία, τὰ ἐγκλήματα καὶ τὶς ἀθεϊστικὲς κινήσεις τῆς Γαλλικῆς Ἐπαναστάσεως, ὅπως ἔγραφε χαρακτηριστικὰ σὲ Ὁλλανδὸ φίλο του ὁ Κοραῆς. Κι’ ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης θὰ τονίσῃ ὅτι τὸ 1821 δὲν ἔχει ἰδεολογικὴ σχέση μὲ τὴν Γαλλικὴ Ἐπανάσταση. Γιατὶ οἱ Ἕλληνες ἀγωνίστηκαν κατὰ ἀλλοεθνοῦς ἐχθροῦ, ἐνῷ οἱ Γάλλοι ἐξεγέρθηκαν κατὰ τῆς γαλλικῆς ἐξουσίας, γιὰ λόγους κοινωνικούς.
-Β-
Οἱ Ἕλληνες δὲν περίμεναν νὰ μάθουν τὶ σημαίνει ξεσηκωμὸς ἀπὸ τὴν Γαλλικὴ Ἐπανάσταση, ἀλλὰ ἄρχισαν, κυριολεκτικά, τὶς ἐπαναστάσεις γιὰ τὴν ἐλευθερία εὐθὺς ἀμέσως μετὰ τὴν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Δεκάδες κινήματα ἔγιναν ἐναντίον τῶν Ὀθωμανῶν, τὰ ὁποῖα ὅμως, ἀγνοοῦνται, δυστυχῶς, ἀπὸ τὰ σχολικὰ βιβλία. Κι’ ὅπως ἔγραφε, τελευταῖα, ἕνας ἐκλεκτὸς πολιτικὸς ἐπιστήμονας, “ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση τοῦ 1821 εἶναι πνευματικὸ τέκνο τοῦ Πατροκοσμᾶ, τῶν Νεομαρτύρων καὶ τῶν ἀπελευθερωτικῶν κινημάτων τῶν Ἑλλήνων κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Τουρκοκρατίας, μὲ τὸν Ὀρθόδοξο Κλῆρο πάντα ἐπὶ κεφαλῆς”.
-Γ-
Ἔτσι, τέτοιες ἐπαναστάσεις ἔχουμε : 1) Ἐκείνη τοῦ 1495, δηλαδὴ 40 χρόνια μόλις μετὰ τὴν Ἅλωση, ποὺ ἔγινε μὲ τὴν ὑποκίνηση τοῦ βασιλέως τῆς Γαλλίας Καρόλου. Ἀτυχῶς, ὁ Κάρολος δὲν ἐβοήθησε τοὺς ἐπαναστάτες. Ἔτσι ἡ ἐπανάσταση αὐτὴ κατεπνίγη, ἀκολούθησαν δὲ ἄγριες σφαγὲς ἀπὸ τοὺς Τούρκους. 2) Τέσσερις ἐπαναστάσεις ἔγιναν τὸν 16ο αἰῶνα, στὴν Πελοπόννησο, στὴν Στερεὰ Ἑλλάδα καὶ στὴν Ἀκαρνανία, τὶς ὁποῖες ἀκολούθησαν σφαγὲς τῶν χριστιανῶν. 3) Στὴν Ἤπειρο, ὁ Τρίκκης Διονύσιος (ὁ ἐπικληθεὶς “σκυλόσοφος”) εἰσβάλλει στὶς 11.9.1611 στὰ Ἰωάννινα μὲ 800 ἄνδρες. Προδόθηκε, ὅμως, κι’ ἔτσι συνελήφθη κι’ ἀφοῦ βασανίστηκε ἄγρια, πέθανε μὲ θάνατο μαρτυρικό. Τέλος, 4) Παραλείποντες ἄλλα κινήματα, μένουμε στὴν Ἐπανάσταση τῶν Σουλιωτῶν κατὰ τοῦ Ἀλῆ Πασᾶ (1800-1803). Κι’ ἐδῶ, ὅμως, ἡ προδοσία ἔπαιξε τὸν ἄθλιο ρόλο της. Ἔτσι ἔχουμε τὸ Κούγκι, μὲ τὸν ἄφθαστο ἡρωϊσμὸ τοῦ Μοναχοῦ Σαμουὴλ καὶ τὸ ἡρωϊκὸ χορὸ τῶν Σουλιωτισσῶν στὸ Ζάλογγο, μοναδικὰ παραδείγματα στὴν παγκόσμια ἱστορία.
-Δ-
Σήμερα, λοιπόν, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ποὺ γιορτάζουμε τὰ ἐλευθέρια τῆς Πατρίδας μας, σὲ καιροὺς δύσκολους καὶ πονηρούς, ἄς στρέψουμε τὰ βλέμματα τῆς ψυχῆς μας σὲ κείνους, ποὺ μὲ ἀπαράμιλλο ἡρωϊσμὸ πολέμησαν τὸν Τοῦρκο δυνάστη, γιὰ νὰ εἴμαστε ἐμεῖς ἐλεύθεροι. Θερμὴ καὶ βαθειὰ ἡ εὐγνωμοσύνη μας στοὺς ἥρωες ἐκείνους. Εἴμαστε ἐθνικῶς ἐλεύθεροι. Ἄς ποθήσουμε καὶ τὴν πνευματική μας ἐλευθερία. Γιὰ νὰ γίνουμε καὶ νὰ μένουμε Ἔθνος ἑλληνικό, ἀλλὰ καὶ Ὀρθόδοξο χριστιανικό. “Τῇ ἐλευθερίᾳ ᾖ Χριστὸς ἡμᾶς ἠλευθέρωσε” νὰ μένουμε σταθεροί, μᾶς φωνάζει τὸ στόμα τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἀπόστολος Παῦλος (Γαλ. Ε΄ 1). Γιατὶ “ἐὰν ὁ Χριστὸς ἡμᾶς ἐλευθερώσῃ, ὄντως ἐλεύθεροι” θὰ εἴμαστε (Ἰωάν. Η΄ 36). Αὐτὴν τὴν ἐλευθερία, τὴν ἐθνικὴ καὶ πνευματική, εὔχομαι γιὰ ὅλους. Χρόνια πολλά, ἅγια, ἀγωνιστικά, εὐλογημένα.
Διάπυρος πρὸς Χριστὸν εὐχέτης
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ὁ Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καὶ Κονίτσης ΑΝΔΡΕΑΣ
