Ἅγιος Νεομάρτυς Νικόλαος ὁ ἐκ Μετσόβου.
(17 Μαΐου)
Ἡ Ἤπειρος ἦταν καὶ εἶναι Ἁγιοτόκος. Ἔτσι μέσα στὴν χορεία τῶν Ἠπειρωτῶν Ἁγίων συγκαταλέγεται καὶ ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς τοῦ Χριστοῦ Νικόλαος, ἄγνωστος στοὺς πολλούς, ποὺ καταγόταν ἀπὸ τὸ Μέτσοβο τῆς Ἠπείρου.
Οἱ γονεῖς του φτωχοί, ἀλλὰ εὐσεβεῖς, βοήθησαν τὸ τέκνο τους στὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό, ἀλλὰ καὶ στὴν ἐργατικότητα. Ἔτσι ἀπὸ μικρὸς ἀναγκάσθηκε νὰ ξενιτευτεῖ καὶ νὰ βρεῖ δουλειὰ στὰ Τρίκαλα τῆς Θεσσαλίας. Ἐκεῖ γνωρίστηκε μ’ ἕναν ἀρτοποιὸ Τοῦρκο, ὁ ὁποῖος τὸν προσέλαβε στὸ κατάστημά του. Ζῶντας στὸν τόπο ἐκεῖνο καὶ συναναστραφόμενος στὸ μουσουλμανικὸ ἐκεῖνο περιβάλλον δυστυχῶς, δὲν ἄργησε νὰ ἀρνηθεῖ τὴν χριστιανικὴ πίστη του. Πόσο τὸ περιβάλλον μπορεῖ νὰ ἐπηρεάσει τὴν ζωή κάθε ἀνθρώπου δὲν χρειάζεται κἄν νὰ τὸ ἀναφέρουμε. Ὁ σοφὸς λαός μας λέει : «Πές μου τὸν φίλο σου, νὰ σοῦ πῶ ποιὸς εἶσαι», καὶ δὲν ἔχει ἄδικο. Ὁ Ψαλμωδὸς Δαβὶδ μακαρίζει τὸν ἄνθρωπο ἐκεῖνο, «ὅς οὐκ ἐπορεύθη ἐν βουλῇ ἀσεβῶν καὶ ἐν ὁδῷ ἁμαρτωλῶν οὐκ ἔστη (δὲν στάθηκε) καὶ ἐπὶ καθέδρα λοιμῶν (σὲ τόπο ποὺ συναθροίζονται οἱ διεφθαρμένοι) οὐκ ἐκάθησεν» Οἱ Ἀγαρηνοὶ εἴτε μὲ τὴ βία, εἴτε μὲ ὑποσχέσεις, εἴτε καὶ μὲ συκοφαντίες καὶ ψέμματα πέτυχαν τὸν σκοπό τους. Μία ψυχὴ φαινόταν πλέον, ὅτι εἶχε χαθεῖ.
Ὅμως, κάθε ἄρνηση, κάθε ὀλίσθημα, ποὺ πραγματοποιεῖται ἀπὸ μιὰ εὐαίσθητη καὶ καλλιεργημένη ἀπὸ τὰ παιδικά χρόνια ψυχή, σὰν τοῦ Νικολάου, δὲν μποροῦσε νὰ περάσει ἔτσι ἀδιάφορα ὡς γεγονός. Συνετρὶβη μὲ πόνο κατάβαθα ἡ ἀγαθὴ καρδιά του. Ἔτσι, ὅταν συναισθάνθηκε τὶ διέπραξε, δηλ. τὴν ἀλλαξοπιστία του, ἐγκατέλειψε τὸ τούρκικο ἀρτοποιεῖο, καὶ γύρισε στὸ Μέτσοβο προσπαθῶντας νὰ συνειδητοποιήσει τὸ ἁμάρτημά του καὶ νὰ ζήσει πλέον μὲ χριστιανούς, μακριὰ ἀπὸ τὸ περιβάλλον ποὺ τὸν ὁδήγησε στὴν συμφορά.
Νέες οἰκονομικὲς δυσκολίες τὸν ἀναγκάζουν νὰ ἐπιστρέψει στὰ Τρίκαλα μὲ σκοπό, πουλῶντας δαδί, νὰ βοηθήσει τὸ σπιτικό του. Ἐκεῖ, συμφορά του, γίνεται ἀντιληπτὸς ἀπὸ κάποιον Τοῦρκο κουρέα, ποὺ γειτόνευε μὲ τὸ ἀρτοποιεῖο στὸ ὁποῖο ἐργαζόταν ὁ Νικόλαος καὶ μὲ μία ἀπότομη κίνηση τοῦ ἀπίστου, πιάνοντάς τον δηλ. ἀπὸ τὸν λαιμό, τὸν ἔσυρε στὸν δρόμο κατηγορῶντας τον γιὰ τὴν ἐπιστροφή του στὴν πρότερη θρησκεία. Ὁ νεαρὸς Νικόλαος πάνω στὴν ἀμηχανία του, φοβούμενος τὰ χειρότερα, ἔδωσε τὸ φόρτωμα τοῦ δαδιοῦ στὸν κουρέα καὶ τὸν παρακάλεσε νὰ μὴν δώσει συνέχεια στὴν ὑπόθεση, μὲ ἀντάλλαγμα τὴν ἐτήσια προμήθεια δαδιοῦ σ’ ἐκεῖνον. Ἔτσι μπόρεσε καὶ ἀφέθηκε ἐλεύθερος. Ἐλεύθερος ἀπὸ τὸν φόβο τῶν Τούρκων, ὁ Νικόλαος, σκλάβος ὅμως στὸν συμβιβασμὸ καὶ τὴν δειλία.
Στὴν Μετσοβίτικη γαλήνη τῶν βουνῶν μπόρεσε νὰ συνειδητοποιήσει τὶς πνευματικές του πτώσεις καὶ νὰ κάνει αὐτοκριτικὴ αὐστηρὴ πλέον στὸν ἐαυτό του. Σκέπτονταν : Στὴν δύσκολη στιγμὴ ποὺ βρέθηκε δείλιασε νὰ ὁμολογήσει τὸν Θεό. Μὴπως ἔτσι θ’ ἀκούσει καὶ ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Θεοῦ τὸν αὐστηρὸ ἐκεῖνο λόγο : «οὐκ οἶδα σε», δὲν σὲ γνωρίζω ; Μετανοημένος πλέον, σέρνει τὰ βήματά του στὸ πετραχήλι τοῦ πνευματικοῦ του, ἐξομολογεῖται καὶ τοῦ δηλώνει ὅτι πῆρε τὴν ἀπόφαση νὰ μὴν ξαναπάει στὸν Τοῦρκο δαδί, ἀλλὰ νὰ προτιμήσει νὰ πεθάνει γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἔμπειρος πνευματικός του ὅμως, ἔχοντας ὑπόψιν τὸ ἀσταθὲς τοῦ χαρακτῆρος του, ἀλλὰ καὶ τὸ ὅτι «τὸ μὲν πνεῦμα πρόθυμον, ἡ δὲ σάρξ ἀσθενής», τὸν συμβούλευσε νὰ ἀφήσει τοὺς ὑψηλοὺς στόχους καὶ νὰ ἀσκηθεῖ περισσότερο στὴν ὑπομονὴ καὶ στὴν προσευχή. Ὑπήκουσε καρτερικά. Ἀργότερα διαπιστώνοντας ὁ πνευματικός του τὴν ἐπιμονή του, τὸν ζῆλο του καὶ τὴν ἀποφασιστικότητά του, τὸν εὐλόγησε νὰ πραγματοποιήσει τὶς ἐπιθυμίες του καὶ νὰ πορευθεῖ πρὸς τὸ μαρτύριο.
Η ΟΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ
Φθάνοντας στὰ Τρίκαλα τὸν συνέλαβε τὸ ἄγριο μάτι τοῦ Τούρκου κουρέα καὶ ὀργισμένος τὸν πλησίασε ἀπευθύνοντάς του τὰ παρακάτω λόγια : - «Ποῦ εἶναι, ἄπιστε, τὸ δαδὶ ποὺ μοῦ ἔταξες ; Ὁ Νικόλαος χωρὶς φόβο πλέον τοῦ ἀνταπάντησε: - «Δὲν σοῦ χρωστάω τίποτε». Τὸτε ἐκεῖνος φώναξε εἰς ὑπήκοον πάντων ὅτι ὁ νέος ἐκεῖνος ἦταν Μουσουλμάνος καὶ ἔγινε Χριστιανός. Ἡ μανία τῶν Τούρκων ἔπεσε ἐπάνω του καὶ μὲ κτυπήματα τὸν ὁδήγησαν στὶς δικαστικὲς ἀρχὲς μὲ τὴν κατηγορία τῆς ἀλλαξοπιστίας. Μετὰ τὴν πρώτη ἀνάκριση ποὺ συνοδεύτηκε ἀπὸ χτυπήματα, βρισιὲς καὶ ἄλλες ταπεινώσεις, τὸν ἔριξαν σὲ μιὰ σκοτεινὴ φυλακή. Κατόπιν προσπάθησαν νὰ τὸν μεταπείσουν. Ἡ ἀπάντηση μία καὶ σταθερή : - «Χριστιανὸς γεννήθηκα, χριστιανὸς εἶμαι καὶ χριστιανὸς θὰ πεθάνω. Τὴν πίστη μου ἐγὼ δὲν τὴν ἀρνοῦμαι»! Ἀκολούθησαν ἀμέσως ἄγριοι ξυλοδαρμοί, στέρηση τροφῆς καὶ νεροῦ καὶ ἄλλα βασανιστήρια. Ἡ ἀπάντηση τοῦ μάρτυρα σ’ ὅλα αὐτὰ ἦταν ἀφ’ ἑνὸς ἡ δοξολογία τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καὶ ἀφ’ ἑτέρου ἡ θαρρετὴ ὁμολογία πλέον ὅτι : «Τὸν Χριστὸ πιστεύω καὶ δὲν Τὸν ἀρνοῦμαι. «Τὶς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ ;» (Ρωμ. η΄35). Ποιὸς μπορεῖ νὰ μᾶς χωρίσει ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ ; Οἱ Τοῦρκοι δήμιοι καὶ δικαστές, ἄρχισαν πλέον νὰ ντροπιάζονται καὶ νὰ καταλαβαίνουν ὅτι μάταια κοπίαζαν. Ὁ νεαρὸς Νικόλαος εἶχε πάρει τὶς ἀποφάσεις του. Ἔτσι διέταξαν νὰ τὸν ρίξουν στὴν φωτιά στὴ μέση τῆς ἀγορᾶς τῶν Τρικάλων. Τὸ ἄκουσμα τῆς καταδικαστικῆς αὐτῆς ἀποφάσεως δὲν φόβισε τὸν νεαρὸ ἀθλητὴ τοῦ Χριστοῦ. Μᾶλλον τοῦ ἔδωσε χαρά, καὶ χαρὰ μάλιστα ἀπερίγραπτη, ἀφοῦ σὲ λίγο θὰ ἀνταμωνόταν μὲ τὸν Λυτρωτή του, τὸν Χριστό. Προτίμησε γιὰ χάρη τοῦ Χριστοῦ νὰ ὑποφέρει γιὰ λίγο καὶ νὰ καεῖ στὴ φωτιά, παρὰ νὰ καίγεται αἰωνίως, ἄν τὸν ἀρνιότανε «εἰς τὸ πῦρ τὸ ἄσβεστον» καὶ εἰς τὴν γέεναν τοῦ πυρός» (Μάρκ. 9, 43 καὶ 47). Ἦταν ἡ 17η Μαΐου τοῦ 1617.
Κάποιοι ἀγαπητοί μου, τώρα τὸ καλοκαίρι, ἰσχυρίζονται καὶ νομίζουν πὼς δικαιολογοῦνται, ὅτι δὲν ἀντέχουν τὴν ζέστη καὶ τὸν καύσωνα καί, δυστυχῶς, ξεγυμνώνονται, περιφερόμενοι ἄσεμνα καὶ προκλητικὰ στοὺς δρόμους. «Φοβερή, ἀνυπόφορη ζέστα ! » τοὺς ἀκοῦς νὰ λένε. «Φωτιὰ ἡ ἀτμόσφαιρα ! Τὸ θερμόμετρο στὰ ὕψη ! ». Καὶ προτιμοῦν μὲ τὴν «ξετσιπωσιά τους» νὰ ἀρνοῦνται τὸν Χριστὸ καὶ νὰ μιμοῦνται τὸν δαιμονισμένο τῶν Γαδαρηνῶν τοῦ Εὐαγγελίου, ποὺ γυρνοῦσε γυμνὸς καὶ ἡγίγυμνος στοὺς δρόμους, ἀφοῦ ἔτσι τοῦ ὑπαγόρευε ὁ ἀφέντης του, ὁ διάβολος. Πόσες ψυχὲς δὲν σκανδαλίζονται, ἀγαπητοί μου. Πόσο χαίρεται ὁ πονηρός, ἀλλὰ καὶ πόσο φεύγει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἀπὸ πάνω τους ! Κύριε, ἐλέησέ μας. Ἄν δὲν μάθουμε, ἀγαπητοί μου, νέοι καὶ μεγαλύτεροι, νὰ νικᾶμε τὸν πονηρὸ καὶ τὶς παγῖδες του ἀπ’ αὐτὸν τὸν κόσμο, στὸ στίβο τῆς παρούσης ζωῆς, ὑποφέροντας λίγο παραπάνω, πῶς περιμένουμε ἔπαθλα στὴν ἄλλη ζωή ; «Ἰδοὺ στάδιον δόξης λαμπρόν» ! «Ἰδοὺ νῦν καιρὸς εὐπρόσδεκτος, ἰδοὺ νῦν ἡμέρα σωτηρίας» Νὰ λοιπόν, τώρα εἶναι καιρὸς κατάλληλος, νά, τώρα εἶναι ἡμέρα σωτηρίας (Β΄ Κορ. Στ΄,2).
Ἀλλὰ ἄς ἐπανέλθουμε νὰ δοῦμε, τὴν συνέχεια τῆς ζωῆς τοῦ Ἁγίου μας, πὼς δηλ. ὁ Κύριος ἀνταμείβει τοὺς ἀγωνιστές του.
ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ
Ἕνας εὐλαβὴς κεραμοποιὸς θέλησε νὰ λάβει μέρος τοῦ Ἁγίου λειψάνου τοῦ μάρτυρος, ἀλλὰ βλέποντας ὅτι φρουροῦνταν ἀπὸ Τούρκους, δίστασε. Σκέφθηκε μήπως μὲ τὰ γρόσια πετύχει τὸν σκοπό του. Ἔτσι τοὺς πλήρωσε καὶ πῆρε τὴν ἁγία κάρα (κεφαλή) τοῦ μάρτυρος. Ἐπιστρέφοντας στὸ σπίτι του, φοβούμενος τοὺς Τούρκους, τὴν ἔκρυψε μέσα στὸν τοῖχο τοῦ σπιτιοῦ του, χωρὶς νὰ ἀναφέρει σὲ κάποιον συγγενή του σχετικά. Ὁ κεραμοποιὸς πέθανε καὶ ἡ κάρα τοῦ Ἁγίου ἔμενε κρυμμένη. Τὸ σπίτι τὸ ἀγόρασε ἕνα χριστιανὸς ποὺ λεγόταν Μέλανδρος. Τὶς βραδυνὲς ὧρες τῆς ἡμερομηνίας ποὺ ὁ Ἅγιος μαρτύρησε κάθε χρόνο ἔβλεπε φῶς νὰ λάμπει στὸ σημεῖο ἐκεῖνο τοῦ τοίχου ποὺ φυλαγόταν ἡ κάρα τοῦ Ἁγίου. Ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ τὸν πληροφόρησε νὰ σκάψει ἐκεῖ τὸ πρωΐ καὶ βρῆκε, ὦ τοῦ θαύματος, τὴν κάρα τοῦ Νεομάρτυρος. Ἐπειδή, ὅμως, ἔκρινε τὸν ἑαυτό του ἀνάξιο νὰ κρατάει ἕναν τέτοιο μεγάλο θησαυρό, τὴν δώρησε στὴν Ἱερὰ Μονὴ Βαρλαὰμ τῶν Μετεώρων, ὅπου εἶχε ἀδελφὸ μοναχό. Ἐκεῖ βρίσκεται μέχρι σήμερα καὶ κάνει πολλὰ θαύματα.
Στὰ Τρίκαλα καὶ ἀργότερα στοὺς Καλαρρύτες ἔπεσε φοβερὴ λοιμικὴ ἀρρώστια ποὺ μετέδιδε τὸν θάνατο σὲ πολλούς. Οἱ κάτοικοι παρεκάλεσαν νὰ λιτανευθεῖ ἡ κάρα του καὶ ἡ ἐπιδημία εὐθὺς σταμάτησε.Ὁ Ἅγιος ἐπενέβη καὶ τὸ θανατικό σταμάτησε. Τί δύναμη ἔχουν οἱ Ἅγιοι ὄχι μόνο στοὺς τότε λοιμούς, ἀλλὰ καὶ στοὺς σημερινούς. Ἀρκεῖ νὰ ἐπικαλούμαστε μὲ πίστη τὶς πρεσβεῖες τους. Τὸ 1968 στὴν Ἱ. Μονὴ Βαρλαὰμ ἄλλο θαῦμα ἐπιτελεῖ ὁ Ἅγιος χαρίζοντας τὴν θεραπεία σὲ μία μοναχή, ποὺ τῆς παρουσιάστηκε καὶ ποὺ ἔπασχε ἀπὸ παραμορφωτικὴ ἀρθρίτιδα. Ἕνα κοριτσάκι τὸ 1978 ἀπὸ τὴν Μηλιὰ Μετσόβου ποὺ ἔπασχε ἀπὸ ἐπιληψία, ἀσπαζομένη τὴν κάρα τοῦ Νεομάρτυρος θεραπεύτηκε ἐντελῶς. Ἡ ἁγία κάρα ἐπιπλέον διώχνει καὶ καταστρέφει τὶς ἀκρίδες ποὺ κατὰ χιλιάδες εἶχαν ἐπισκεφθεῖ περιοχές.
Ἄς παρακαλέσουμε ὅλοι μας, καὶ ἰδιαιτέρως οἱ νέοι τὸν Νεομάρτυρα τοῦ Χριστοῦ Νικόλαο τὸν ἐκ Μετσόβου νὰ ἀναδεικνύει χαρακτῆρες σταθεροὺς στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ μὴ λογαριάζοντας τὶς εἰρωνεῖες καὶ τὸ κοσμικὸ πνεῦμα, ἀλλὰ καθημερινὰ νὰ ζοῦνε ὅπως ὁ Θεὸς θέλει καὶ ὅπως οἱ ἅγιοι ἐφάρμοσαν. Ἀμήν.
Νικάνωρ
