“Πρόσεχε”... “νὰ προσέχεις”... Σίγουρα πολλὲς φορὲς τὸ ‘χεις ἀκούσει. Ἄλλοτε νιώθεις νὰ σὲ ἐνοχλεῖ κι ἄλλοτε νὰ σ’ εὐχαριστεῖ.
Στὸ ξεκίνημα τῆς νέας χρονιᾶς τὸ ἀκοῦς - ἄν θέλεις - καὶ πάλι, ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ποὺ ἡ σεπτὴ μνήμη του ἁγιάζει τὴν ἀρχὴ τοῦ χρόνου, ἀφοῦ ἑορτάζει τὴν 1η Ἰανουαρίου. Ἀλλὰ καὶ στὶς 30 Ἰανουαρίου στὴν κοινὴ Ἑορτὴ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν. “Πρόσεχε σεαυτῷ”, ἐπαναλαμβάνει ὁ θαυμαστὸς Ἱεράρχης, στὴν ὁμώνυμη ὁμιλία του (ΕΠΕ, τόμος 6ος, σελ.214), ἑρμηνεύοντας τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ στοὺς Ἰσραηλίτες : “πρόσεχε σεαυτῷ μὴ γένηται ρῆμα κρυπτὸν ἐν τῇ καρδίᾳ σου” (Δευτερονόμιο ιε΄ 9).
Πρόσεχε, φυλάξου, μήπως μέσα στὴν καρδιά σου γίνει κρυφὴ ἁμαρτία. Εἶναι τόσο εὔκολο. Οἱ κακὲς πράξεις χρειάζοται χρόνο καὶ κόπο καὶ συνεργάτες, ἐνῷ ἡ κακὴ σκέψη γίνεται ἄκοπα καὶ ἀκαριαῖα καὶ ἄμεσα, καὶ ὁδηγεῖ σὲ σφάλματα σοβαρά.
Πρόσεχε, ὥστε νὰ γίνεις ἱκανὸς νὰ διακρίνεις ὅ,τι σὲ βλάπτει ἀπ’ ὅ,τι σὲ ὠφελεῖ.
Κρυφὲς παγίδες εἶναι στημένες γύρω σου · πρόσεχε, γιὰ νὰ διαβαίνεις ἀνάμεσά τους ἀσφαλὴς καὶ νὰ γλυτώνεις, σὰν τὸ ζαρκάδι ἀπὸ τὸ δόκανο, περιφρουρήσου, μὲ ἀνύστακτα μάτια.
Φρόντισε ἡ ψυχή σου νὰ μένει καθαρὴ ἀπὸ τὸν ρύπο τοῦ κακοῦ καὶ νὰ στολίζεται μὲ τὴν ὀμορφιὰ τοῦ καλοῦ.
Μὴν ξεχνᾶς : Τὸ σῶμα εἶναι θνητό, ἡ ψυχὴ ἀθάνατη. Μὴν προσκολληθεῖς λοιπὸν στὰ προσωρινά, σὰν νὰ εἶναι αἰώνια, οὔτε νὰ παραθεωρήσεις τὰ αἰώνια, σὰν νὰ ‘ναι πρόσκαιρα.
Ἐξασφάλιζε τὰ ἀπαραίτητα γιὰ τὸ σῶμα σου, ἄς ἐπιμελεῖσαι, ὅμως περισσότερο, τὴν ἀθάνατη ψυχή σου. Ἔχει ἀνάγκη νὰ ἀκούει λόγους ποὺ τὴ βοηθοῦν νὰ σέβεται τὸν Θεό, νὰ θεραπεύει τὰ πάθη της καὶ νὰ καλλιεργεῖ τὴν ἀρετή.
Πρόσεχε... Ὁ Θεὸς δὲν σὲ θέλει ράθυμο καὶ νυσταγμένο, ἀλλὰ ἄγρυπνο φρουρὸ τοῦ ἑαυτοῦ σου.
Εἶναι ἀνόητο νὰ φαντάζεσαι μελλοντικὲς ἀπολαύσεις, ποὺ εἶναι ἀνύπαρκτες. Φρόντισε καλύτερα νὰ ἀσχολεῖσαι μὲ τὸ παρόν, μὲ τρόπο ποὺ πραγματικὰ συμφέρει.
Μὴν ἀσχολεῖσαι μὲ τὸ τὶ κάνουν οἱ ἄλλοι. Στρέψε τὸ βλέμμα τῆς ψυχῆς μέσα σου κι ἐρεύνα ἄν ζεῖς σύμφωνα μὲ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ. Μὴν παραλείπεις τὴν αὐτοκριτική σου.
“Πρόσεχε τὸν ἑαυτό σου”, κι ἄν τὸν κατανοήσεις ὀρθά, θὰ γνωρίσεις, ὅσο σοῦ εἶναι δυνατόν, καὶ τὸν Θεό.
Πῶς ; Ἕνα μικρὸ στολίδι τοῦ κόσμου εἶναι ὁ ἑαυτός σου, φανερώνει ὅμως τὴ μεγάλη σοφία τοῦ Δημιουργοῦ. Σκέψου πὼς ἔχει συνδυάσει τὴ δύναμη τῆς ψυχῆς μὲ τὸ σῶμα, πὼς τὸ σῶμα δέχεται ἀπὸ τὴν ψυχὴ τὴ ζωὴ κι ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὸ σῶμα τοὺς πόνους. Πῶς ἀποθηκεύει τὸ λογικό μας τὶς γνώσεις καὶ τὶς διαφυλάττει.
Χάνει τὸ κάλλος της ἡ ψυχή, ὅταν γλιστρήσει σὲ σαρκικὰ πάθη. Ὅταν ὅμως καθαριστεῖ, βαδίζει καὶ πάλι μὲ σύντροφο τὴν ἀρετὴ τὴν πορεία τῆς ὁμοίωσης μὲ τὸν Κτίστη της.
Πρόσεξε, ἄν θέλεις, καὶ τὴν κατασκευὴ τοῦ σώματός σου, γιὰ νὰ θαυμάσεις πῶς ὁ ἀριστοτέχνης δημιούργησε τὸ ἀναγκαῖο κατάλυμα στὴ λογικὴ ψυχή σου. Σὲ ἔπλασε ὄρθιο, γιὰ νὰ κοιτᾶς τὸν οὐρανὸ καὶ νὰ θυμᾶσαι τὴν οὐράνια συγγένειά σου.
“Πρόσεχε σεαυτῷ”. Χρήσιμος γιὰ ἐσένα αὐτὸς ὁ λόγος, ὁ καλός σου σύμβουλος, ποὺ θὰ σοῦ θυμίζει ὅτι εἶσαι ἄνθρωπος.
Ἔτσι, ὅταν ἡ ζωή σου κυλᾶ ἤρεμα κι ὅλα πηγαίνουν καλά, δὲν θὰ ἔχεις “μεγάλη ἰδέα” γιὰ τὸν ἑαυτό σου, οὔτε ὅταν σὲ πιέζουν δύσκολες περιστάσεις, θὰ καταρρέεις, βουλιάζοντας στὴ μελαγχολία.
“Πρόσεχε σεαυτῷ, γιὰ νὰ προσέχεις τὸν Θεό”.
Νὰ Τὸν γνωρίσεις, νὰ Τὸν ἀγαπήσεις, γιὰ νὰ ζεῖς τὴ δόξα καὶ τὴ δύναμή Του αἰώνια.
Μ.
(Ἀπὸ τὸ Ὀρθόδοξο Νεανικὸ Περιοδικὸ
“Πρὸς τὴ Νίκη” τεῦχος 861)
