Ἐπιστολὴ Ἁγ. Νεκταρίου πρὸς τὸν Γέροντα Δανιὴλ Κατουνακιώτη +1929 (ἑορτάζει στὶς 7/9)
ΠΕΡΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑΣ
(τὸ παρουσιάζουμε στὴ νεοελληνική καθομιλουμένη)
Διεύθυνση Ἐκκλ. Ριζαρείου Σχολῆς Ἀθηνῶν
Μάρτιος 1903
Ὁσιώτατε ἐν Χριστῷ Πατέρα Δανιήλ, ἀσπάζομαι ἀδελφικὰ τὴν ἀγάπη σας.
Λαμβάνοντας τὴ σεβαστὴ ἐπιστολή σας, μὲ πολλὴ λύπη διάβασα γιὰ τὴ
θλίψη ποὺ σᾶς βρῆκε καὶ διατάραξε τὴν ψυχική σας γαλήνη. Πράγματι εἶναι
θλιβερὸ αὐτὸ ποὺ συνέβη, ἀλλὰ γνωρίζουμε ὅτι γι’ αὐτοὺς ποὺ ἀγαποῦν τὸν
Θεό, τὰ πάντα συνεργοῦν πρὸς τὸ ἀγαθό. Ἡ ἀλήθεια τοῦ ἀποστολικοῦ αὐτοῦ
λόγου εἶναι ὅμοια μὲ τὴ χάρη ποὺ ἐνέπνευσε τὸν ἀπόστολο Παῦλο, ἡ ὁποία
ὡς θεῖος καὶ σοφὸς λόγος ἔχει πλῆρες καὶ ἀπόλυτο κύρος. Ἔχοντας
ἐμπιστοσύνη στὴ θεία ἀγάπη, πιστεύω ὅτι μπορεῖτε νὰ ἀποκομίσετε πολλή
ὠφέλεια ἀπὸ τὴν δοκιμασία ποὺ σας βρῆκε.
Γνωρίζει καλῶς ἡ δική σας ὁσιοτάτη ἀγάπη ὅτι οἱ δοκιμασίες ὁδηγοῦν
σὲ τελειότητα. Ἄνθρωπος ποὺ δὲν δοκιμάζεται, δὲν εὐδοκιμεῖ. Ἄνθρωπος ποὺ
δὲν δοκιμάζεται, δὲν ὑψώνεται πάνω ἀπὸ τὸ γήινο ἔδαφος, ἐκεῖ ὅπου
στηρίζεται ἡ κλίμακα τῶν ἀρετῶν ποὺ φτάνει μέχρι τὸν οὐρανό. Οἱ
δοκιμασίες σὲ ὅσους ἀγαποῦν τὸν Θεό, ἀποβαίνουν παιδαγωγίες ποὺ
ἐκπαιδεύουν τὴν ψυχὴ στὴν ἀγάπη πρὸς τὴν φιλοσοφία, στὴν ἀγάπη πρὸς τὴν
ἀλήθεια. Ὁ χριστιανισμὸς χειραγωγεῖ πρὸς τὴν ἀληθινὴ φιλοσοφία, γιὰ τὴν
ὁποία ὁ χριστιανὸς θὰ ‘πρεπε νὰ ἀγωνίζεται, καθότι ὁ ἀφιλοσόφητος, αὐτὸς
δηλαδὴ ποὺ δὲν ἔχει ἀγάπη πρὸς τὴν ἀλήθεια, δὲν φτάνει στὸ μέτρο τῆς
τελειότητας στὸ ὁποῖο ὀφείλει νὰ φτάσει. Ἄν ὅλοι οἱ χριστιανοὶ ἔχουν
ὑποχρέωση νὰ γίνουν φίλοι τῆς θείας γνώσης, ὥστε νὰ ἀποβοῦν τέλειοι
σύμφωνα μὲ τὴν ἐντολὴ τοῦ Κυρίου, πόσο μᾶλλον ὅσοι τὴν ἀγάπησαν καὶ
ἀφοσιώθηκαν σ’ αὐτήν ; Ἐάν, λοιπόν, οἱ δοκιμασίες εἶναι παιδαγωγοὶ πρὸς
τὴν φιλοσοφία, ἡ δὲ φιλοσοφία προάγει στὴ χριστιανική τελειότητα,
συμπεραίνουμε ὅτι εἶναι ἀναγκαῖες οἱ δοκιμασίες.
Οἱ δοκιμασίες ποὺ παιδαγωγοῦν στὴ φιλοσοφία, παιδαγωγοῦν καὶ στὴν
ὑπομονή, ἐπειδὴ ἡ ὑπομονὴ εἶναι ἐκ φύσεως ἀδελφὴ τῆς φιλοσοφίας. Γι᾿
αὐτό, κανεὶς ἀληθινός φιλόσοφος δὲν εἶναι ἀνυπόμονος, οὔτε ὁ ἀνυπόμονος
μπορεῖ νὰ γίνει φιλόσοφος. Οι δοκιμασίες πράγματι δοκιμάζουν τὸν θεμέλιο
λίθο τῶν ἀρετῶν, ποὺ εἶναι ἡ ὑπομονή. Ἡ ὑπομονὴ εἶναι αὐτὴ ποὺ μᾶς
εἰσάγει στὴ σωτηρία. Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, ὁ χριστιανὸς ποὺ ἀγαπᾶ τὴν
ἀλήθεια, ὄχι μόνο δὲν ἀποθαρρύνεται, ἀλλὰ ἔχει θάρρος, ὑπομένει καὶ
χαίρεται. Ὄντως χαίρεται ἀληθινὰ καθὼς διαπιστώνουμε στὸν Ἀπόστολο ὅτι
«καυχᾶται ἐν ταῖς θλίψεσιν» κατανοώντας «ὅτι ἡ θλίψη κατορθώνει τὴν
ὑπομονή, ἡ ὑπομονὴ τὴν δοκιμασία, ἡ δοκιμασία τὴν ἐλπίδα, ἡ δὲ ἐλπίδα
δὲν ντροπιάζει, ἀφοῦ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ διαχέεται μέσα στὴν καρδιά του».
Οἱ δοκιμασίες, καθὼς ἄριστα γνωρίζεις, ἀκόλουθε τῆς ἀληθινῆς
φιλοσοφίας, γίνονται κατὰ θεία οἰκονομία, θεία θέληση καὶ εὐδοκία, ὥστε
νὰ ἀφυπνιστεῖ ὁ νοῦς μας καὶ νὰ κατανοήσει τελειότερα τὸ μυστήριο ποὺ
μᾶς περιβάλλει. Ὁ ἄνθρωπος, ἂν δὲν δοκιμαζόταν, θὰ ἀγνοοῦσε ποιὰ εἶναι ἡ
ἀλήθεια. Οἱ δοκιμασίες μαρτυροῦν ἀναμφισβήτητα τὴν ἀγάπη καὶ τὴν
εὐσπλαχνία τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Ὡς ἐκ τούτου, ὀφείλει καὶ αὐτὸς νὰ
εὐχαριστεῖ γιὰ ὅλα. Τὸ νὰ ὑφίσταται δοκιμασίες ὁ ἄνθρωπος, εἶναι
ἀπαραίτητο· τὸ ἀπαιτεῖ ἡ ἀδυναμία του νὰ τελειοποιηθεῖ. Οἱ δοκιμασίες
διευρύνουν τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ τρόπου σκέψεως, αὐτῶν ποὺ ἀγαποῦν τὸν Θεό,
πρὸς τὸ φῶς τῆς ἀλήθειας καὶ τοὺς καθιστοῦν ἀκτινοβόλους καὶ ἱκανοὺς νὰ
βλέπουν ὄχι μόνο τὰ κοντινά, ἀλλὰ καὶ τὰ μέλλοντα· καὶ τὸν νοῦ ἱκανὸ νὰ
ἀντιλαμβάνεται ὄχι μόνο τὰ καταληπτὰ ἀλλὰ νὰ κατανοεῖ καὶ τὰ ὑπεράνω
αὐτῶν. Ὄχι μόνο νὰ τὰ ἀντιλαμβάνεται, ἀλλὰ καὶ νὰ τὰ κατανοεῖ σὲ βάθος,
γιατί στὴν τελειότητα ἀνευρίσκεται ἡ ὁλοκληρωμένη γνώση. Ἀπὸ τὴ στιγμὴ
ποὺ ἡ δοκιμασία ἐπιφέρει τὴν τελειότητα, ἐπιφέρει καὶ τὴν ὁλοκληρωμένη
γνώση. Μάλιστα, ή τελευταία προηγεῖται τῆς τελειότητας. Ἔτσι
διαπιστώνουμε, ὅτι εἶναι ἀναγκαῖο νὰ δοκιμαζόμαστε, ὥστε νὰ
τελειοποιηθοῦμε.
Αὐτὸ καθίσταται ἀναγκαῖο, ὄχι μόνο γιὰ τὸ ὅτι ἀφοῦ γεννηθήκαμε κατ᾿
εἰκόνα Θεοῦ, ἔχουμε ὑποχρέωση νὰ ἀποβοῦμε καὶ καθ’ ὁμοίωση, ἀλλὰ καὶ
γιατί φέρουμε τὰ ἀποτελέσματα τῆς προγονικῆς κληρονομιᾶς ποὺ ἐπέδρασαν
στὶς ψυχικές μας δυνάμεις καὶ τὶς ἐξασθένησαν, ἔτσι ὥστε νὰ ἔχει ἀνάγκη ἡ
ψυχὴ ἀπὸ παρακίνηση, ποὺ θὰ τὴν ἀφυπνίζει, καὶ ἀπὸ οὐράνιο φῶς, ποὺ θὰ
τῆς καθαρίζει τὸν νοῦ. Ἐάν, καθὼς γνωρίζετε, τελειοποίηση εἶναι τὸ νὰ
μοιάσουμε στὸν Θεό, ἐφόσον πλασθήκαμε κατ’ εἰκόνα Του, τότε αὐτὴ
βρίσκεται στὴν κορυφαία βαθμίδα τῆς πνευματικῆς καὶ ἐκτεινόμενης μέχρι
τὸν οὐρανὸ κλίμακας, τῆς ὁποίας ὁ ἄνθρωπος ἔχει ὑποχρέωση νὰ ἀνέβει τὶς
βαθμίδες. Παράλληλα, αὐτὸς βρίσκεται ἐπιρρεπὴς πρὸς τὰ γήινα, ἐξ'αιτίας
τῆς κληρονομικότητας. Ἀπὸ αὐτά, λοιπόν, ἀναρωτιώμαστε πόσες δοκιμασίες
ἔχει ἀνάγκη νὰ βιώσει, ὥστε νὰ μάθει νὰ ἀντιστέκεται σθεναρὰ καὶ
σταθερά, βαδίζοντας τὸν ἀνηφορικό δρόμο, ἕως ὅτου φθάσει στὸ ποθητὸ
τέρμα, πρὸς τὸ ὁποῖο κατευθύνεται καὶ τὸ ὁποῖο τόσο πολὺ λαχταράει ή
καρδιά του;
Ἀδελφέ μου ἐν Χριστῷ, ἡ δοκιμασία τὴν ὁποία ὑπέστης, σίγουρα κατὰ
θεία οἰκονομία, σοῦ προσέφερε μεγάλη πνευματικὴ ὠφέλεια. Ἀντλώντας δὲ
τὴν πληροφορία μέσα ἀπὸ τὴν καρδιά μου, σοῦ λέω ὅτι ἀπὸ σήμερα εἶσαι
τελειότερος ἀπ᾿ ὅσο ἤσουν προηγουμένως. Ὁπότε, σὲ παρακαλῶ, πάψε νὰ
θλίβεσαι καὶ δόξασε τὸν Κύριο ποὺ σὲ ἐλέησε.
Τοὺς τόμους τοῦ Χρυσοστόμου σοῦ τοὺς στέλνω μὲ τὴ φορτωτική. Σημεῖα Δ.Α., μέσα σὲ κιβώτιο «πρὸς τὴν Δάφνη» στὸ ὄνομά σας.
Σᾶς ἀσπάζομαι μὲ τὸν ἐν Χριστῷ ἀδελφικό ἀσπασμό, καθὼς καὶ τὴν
ἀδελφότητά σας. Παρακαλῶ νὰ μνημονεύετε καὶ ἐμᾶς στὶς προσευχές σας.
Παραμένω μὲ ἀγάπη ὁ ἐν Χριστῷ ἀδελφός σας.
+Ο Πενταπόλεως Νεκτάριος
Υ.Γ. Ὁ ἁγιορείτης Γέροντας εἶχε ἐξαπατηθεῖ ἀπὸ κάποιον ὁ ὁποῖος
παρουσιάστηκε σὰν ἐκδότης Χρυσοστομικῶν ἔργων καὶ ζήτησε προκαταβολικά ἀρκετά χρήματα, τὰ ὁποῖα ὁ π. Δανιὴλ ἀναγκάστηκε νὰ δανειστεῖ ἀπὸ τὴν Λαύρα. Ὅταν ἀνακάλυψε τὴν ἀπάτη, ἔγραψε στὸν ἅγιο Νεκτάριο τὰ σχετικά,
μὲ σκοπό νὰ βρεῖ ἀνακούφι ση στὴ θλίψη του. Τὸ σπουδαῖο εἶναι ὅτι ὁ
ἅγιος Νεκτάριος ἔφτιαξε ἀμέσως ἕνα μεγάλο δέμα μὲ 14 ὀγκώδεις τόμους τοῦ
Χρυσοστόμου, ἐκδόσεων Ἑνετίας, τοὺς ὁποίους κατεῖχε ὁ ἴδιος, καὶ τοὺς
ἔστειλε ὡς δῶρα στὰ Κατουνάκια.
Ἀπό τό βιβλίο: «Γράμματα ἀπό ἕναν Ἅγιο» Κείμενα αὐτογνωσίας Ἁγίου Νεκταρίου Πανταπόλεως
